Ung thư gan là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Trung bình chỉ có khoảng 15% số người sống sót sau 5 năm kể từ khi được phát hiện là mắc phải căn bệnh này. Trong đó, tỉ lệ sống sót đối với những người mà các tế bào ung thư vẫn nằm nội trú ở gan là 31%, đối với những người mà tế bào gan di căn ở gần là 5% và đối với những người mà tế bào gan di căn ở xa chỉ là 3%. Vì vậy, nắm rõ nguyên nhân và triệu chứng biểu hiện của ung thư gan để phát hiện sớm căn bệnh sẽ là cách tốt nhất để tăng tỷ lệ sống sót của bạn nếu chẳng may mắc phải căn bệnh nguy hiểm này.
Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư gan là gì?
Hiện nay, mặc dù các nhà khoa học đã nghiên cứu ra một phần bản chất cũng như cách thức hoạt động của các tế bào ung thư nhưng những phát hiện này chỉ giúp nhận biết một số yếu tố làm tăng tỉ lệ mắc bệnh. Thực tế, chúng ta vẫn chưa hiểu rõ nguyên nhân gây ra bệnh ung thư gan nói riêng cũng như đa số các loại bệnh ung thư nói chung là gì. Do đó, trong bài viết này chúng ta sẽ chỉ xét đến những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Tuy nhiên, bạn đọc nên lưu ý là những yếu tố này không hề nói lên được điều gì. Nhiều người có một hoặc một số các yếu tố dưới đây lại không hề mắc bệnh trong khi có một số ca bệnh xảy ra lại không hề có sự góp mặt của các yếu tố đã biết.
Giới tính
Theo thống kê, tỷ lệ ung thư gan, đặc biệt là ung thư biểu mô tế bào gan - dạng ung thư gan phổ biến nhất - ở nam giới nhiều hơn gần gấp đôi so với ở nữ giới. Một phần lớn nguyên nhân tạo ra sự khác biệt này là do các hành vi ảnh hưởng đến những yếu tố khác trong danh sách xảy ra ở nam giới nhiều hơn nữ giới.
Vị trí địa lý và sắc tộc
Theo thống kê, hơn 80% số bệnh nhân mắc ung thư gan trên toàn thế giới được phát hiện ở khu vực châu Á và châu Phi cận Sahara. Trong đó chủ yếu là ung thư gan nguyên phát. Ở Hoa Kỳ và các quốc gia châu Âu, dạng ung thư gan thường gặp lại là ung thư gan thứ phát. Ở Hoa Kỳ, người Mỹ gốc châu Á - Thái Bình Dương có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất. Tiếp theo là người Mỹ da đỏ/Alaska, người gốc Tây Ban Nha/ La tinh, người gốc Phi và người da trắng.
Bệnh viêm gan siêu vi (dạng B hoặc dạng C)
Bệnh viêm gan siêu vi B (HBV) hoặc viêm gan siêu vi C (HCV) thường là nguyên nhân gây ra nhiễm trùng mãn tính kéo dài. Các tình trạng nhiễm trùng này sẽ gây ra bệnh xơ gan, về lâu dài sẽ dẫn tới ung thư gan. Những người bị nhiễm HBV và HCV có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 200 lần người thường. Do đó, đây cũng là một trong những yếu tố chính làm cho ung thư gan trở thành một trong những căn bệnh phổ biến nhất trên toàn thế giới đồng thời phân bố chủ yếu ở châu Á và châu Phi cận Sahara - những nơi có tỷ lệ mắc HBV phổ biến. Các loại bệnh viêm gan do virus khác như viêm gan A, viêm gan D, viêm gan E,... cũng làm tăng tỷ lệ mắc ung thư gan.
Bệnh xơ gan
Bệnh xơ gan sẽ khiến cho các tế bào gan bị hư hỏng nặng do đó làm tăng nguy cơ dẫn tới ung thư gan. Đây cũng là một trong những yếu tố chính dẫn tới việc bệnh ung thư gan trở nên phổ biến do tình trạng xơ gan rất dễ gặp.
Di truyền
Yếu tố di truyền là một trong những nguyên nhân làm tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư gan. Đặc biệt là với những người bị bệnh nhiễm sắc tố sắt mô hay bệnh rối loạn chuyển hoá đồng. Đây là 2 bệnh di truyền có khả năng làm tăng tỷ lệ ung thư gan. Chất sắt và chất đồng được hấp thụ quá nhiều mà không chuyển hoá hết sẽ lắng đọng trong các mô khắp cơ thể bao gồm cả gan. Nếu các chất này tích tụ đủ trong gan sẽ dẫn đến xơ gan và từ đó gây ra ung thư gan.
Uống quá nhiều rượu
Việc uống quá nhiều rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan. Do đó đây cũng là một trong các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan.
Béo phì
Béo phì gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ, từ đó dẫn tới xơ gan và làm tăng nguy cơ ung thư gan.
Tiểu đường tuýp 2
Bệnh nhân bị tiểu đường tuýp 2 có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư gan. Điều này chủ yếu là do bệnh tiểu đường tuýp 2 thường xuất phát từ các nguyên nhân uống nhiều rượu, viêm gan siêu vi mãn tính hay béo phì.
Ăn các loại thực phẩm bị mốc, hỏng
Các loại thực phẩm mà đặc biệt là lúa mỳ, đậu phộng, đậu nành, ngô, gạo,... khi lưu trữ trong môi trường ẩm thấp, ấm áp sẽ dẫn đến sự phát triển của loại nấm Aspergillus flavus. Loại nấm này sẽ sản sinh ra một hợp chất gọi là Aflatoxin - hợp chất gây ung thư mạnh. Tiếp xúc lâu dài với hợp chất này là nguyên nhân gây ra ung thư gan.
Sử dụng thuốc lá
Trong thuốc lá đã phát hiện được hơn 70 hợp chất độc hại có khả năng gây ung thư. Những hợp chất này là tác nhân làm tăng nguy cơ mắc phải rất nhiều loại ung thư khác nhau như ung thư phổi, ung thư vòm họng, ung thư gan,...
Nhiễm trùng ký sinh
Loài sán lá gan thường ký sinh ở gan gây ra tổn thương và làm tăng nguy cơ bị ung thư tuyến tụy, một dạng của ung thư gan. Đây là nguyên nhân chính gây ra các bệnh ung thư gan ở Thái Lan và cũng là nguyên nhân khiến cho Thái Lan trở thành một trong các quốc gia có nhiều trường hợp bị mắc ung thư gan nhiều nhất trên thế giới.
Một số yếu tố khác
Việc mắc phải một số bệnh hiếm gặp như bệnh Wilma (rối loạn chuyển hoá đồng), bệnh dự trữ glycogen, bệnh thiếu hụt men Alpha-1-antytrypsin,...hoặc nhiễm phải một số độc chất như vinyl clorua, thorium dioxide, asen,...cũng là những yếu tố làm tăng tỷ lệ mắc phải ung thư gan.
Triệu chứng và dấu hiệu giúp nhận biết bệnh ung thư gan
Về cơ bản, việc phát hiện sớm bệnh ung thư gan là rất khó. Giống với hầu hết các bệnh ung thư khác, dấu hiệu biểu hiện của ung thư gan thường chỉ xuất hiện ở các giai đoạn sau. Kể cả khi đi khám sức khoẻ, các khối u nhỏ tồn tại ở gan cũng rất khó phát hiện bởi các lá gan đều được lồng ngực phải bao phủ. Do đó, biện pháp tốt nhất để phát hiện sớm bệnh ung thư gan là đi khám tổng quát định kỳ. Đặc biệt là với những người có nguy cơ mắc phải ung thư gan cao như người bị béo phì, hay uống rượu, hay hút thuốc,...cần có kế hoạch đi khám tổng quát nhiều lần trong một năm.
Thông thường, các dấu hiệu sau đây sẽ xuất hiện vào giai đoạn 3, thậm chí là giai đoạn 4 của ung thư gan. Đôi khi chúng có thể xuất hiện sớm hơn tuy nhiên tỷ lệ không cao. Do đó, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng này, cần phải đi khám bác sĩ ngay để chẩn đoán, phát hiện bệnh sớm. Cần phải biết rằng, bệnh ung thư gan nói riêng và ung thư nói chung càng phát hiện sớm thì tỷ lệ chữa khỏi và hồi phục sau khi chữa trị càng cao. Ngoài ra, tuỳ thuộc vào vị trí của khối u mà bệnh nhân có thể sẽ có các triệu chứng khác nhau. Cụ thể:
► Đối với ung thư tuyến tụy: Bệnh nhân có dấu hiệu thường xuyên đổ mồ hôi, vàng da, đau bụng, sụt cân bất thường và gan mở rộng, có thể cảm thấy một khối lớn ở dưới xương sườn bên phải.
► Đối với ung thư biểu mô tế bào gan: Bệnh nhân thường bị đau bụng, giảm cân bất thường, buồn nôn và nôn mửa thường xuyên, ngứa, vàng da (mắt và da màu vàng sẫm), bụng có thể bị sưng hoặc có chất lỏng tích tụ lại.
► Một số triệu chứng khác hiếm gặp hơn bao gồm: Sốt, giãn tĩnh mạch trên bụng có thể nhìn thấy qua da, xuất hiện vết thâm tím hoặc chảy máu bất thường.
Ngoài ra, một số khối u trong gan còn có thể sản sinh các loại hooc môn tác động đến những bộ phận khác gây ra các dấu hiệu, triệu chứng khác thường, cụ thể:
► Tăng canxi huyết (mức canxi trong máu cao) gây buồn nôn, hoang mang, táo bón, cơ bắp yếu đi.
► Hạ đường huyết (mức đường trong máu hạ thấp) gây mệt mỏi hoặc ngất xỉu, cơ thể yếu ớt.
► Nam giới mắc phải tình trạng vú lớn hoặc co tinh hoàn.
► Tăng nhanh số lượng các tế bào hồng cầu gây đỏ mặt.
► Cholesterol cao.
Trên đây là những nguyên nhân, triệu chứng và dấu hiệu của bệnh viêm gan mà chúng tôi muốn giới thiệu đến bạn đọc. Về cơ bản, một số dấu hiệu, triệu chứng cũng có thể xảy ra do các bệnh lý khác về gan hoặc ở một số bộ phận khác trong cơ thể. Tuy nhiên, dù là dấu hiệu nào đi chăng nữa thì cũng đều là biểu hiện của việc sức khoẻ có vấn đề. Do đó, nếu gặp phải bất kỳ vấn đề nào thì cũng nên đi khám để có thể tìm ra căn nguyên và có giải pháp điều trị kịp thời.
