Ở nước ta, Bộ luật hình sự được đặt ra là để bảo vệ trật tự xã hội, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh đất nước, giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống mọi tội phạm cũng như hành vi phạm tội. Do đó, người nào khi phạm phải một tội đã được quy định trong Bộ luật hình sự thì sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên đối với những người chưa đủ độ tuổi để tự chịu trách nhiệm cho hành vi của mình, pháp luật Việt Nam vẫn chủ trương miễn giảm trách nhiệm hình sự với mong muốn giúp họ có cơ hội sửa chữa sai lầm, được phát triển lành mạnh và trở thành con người có ích cho xã hội, cho đất nước. Vậy bạn có biết theo quy định ở nước ta thi từ bao nhiêu tuổi thì mới phải chịu trách nhiệm hình sự hay không?
Độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự là bao nhiêu?
Theo Điều 12, Chương III, Bộ luật hình sự 2015 và Khoản 3, Điều 9, Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự 2017 thì độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự được quy định cụ thể như sau:
► Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
► Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về một số tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Vậy các loại tội phạm được liệt kê vào danh mục nghiêm trọng là gì?
1. Tội hiếp dâm; tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi; tội cưỡng dâm; tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi;
2. Tội cướp tài sản; tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; tội cưỡng đoạt tài sản; tội cướp giật tài sản; tội trộm cắp tài sản; tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản;
3. Tội mua bán người; tội mua bán người dưới 16 tuổi;
4. Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy;
5. Tội tổ chức đua xe trái phép; tội đua xe trái phép;
6. Tội phát tán chương trình tin học gây hại, cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử; tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác; tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản;
7. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác; tội giết người;
8. Tội khủng bố; tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự.
Như vậy theo quy định của pháp luật Việt Nam, người đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự với một số tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Và người dưới 14 tuổi sẽ được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
Quy định của Pháp luật đối với người phạm tội dưới 18 tuổi
Luật pháp nước ta xử lý các trường hợp mà người phạm tội dưới 18 tuổi theo hướng bảo đảm lợi ích tốt nhất, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm và giáo dục để người phạm tội có thể phát triển một cách lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội, cho đất nước. Do đó, theo chủ trương và nguyên tắc của Nhà nước khi xử lý hình sự đối với người phạm tội dưới 18 tuổi cụ thể như sau:
- Việc truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ trong trường hợp cần thiết đồng thời phải căn cứ vào nhân thân, hành vi phạm tội cũng như yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm.
- Có thể áp dụng miễn trách nhiệm hình sự nếu người dưới 18 tuổi phạm phải một số tội rất nghiêm trọng, nghiêm trọng hoặc ít nghiêm trọng mà có nhiều tình tiết giảm nhẹ đồng thời tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả.
- Có thể áp dụng miễn trách nhiệm hình sự nếu người dưới 18 tuổi là đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể.
- Các biện pháp được áp dụng đối với người dưới 18 tuổi trong trường hợp được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự bao gồm: khiển trách; hòa giải tại cộng đồng; giáo dục tại xã, phường, thị trấn; giáo dục tại trường giáo dưỡng.
- Tòa án chỉ áp dụng hình phạt đối với người dưới 18 tuổi nếu xét thấy việc áp dụng các biện pháp trên không đảm bảo hiệu quả giáo dục, phòng ngừa.
- Người dưới 18 tuổi phạm tội chỉ bị áp dụng một trong các hình phạt sau đây: cảnh cáo; phạt tiền; cải tạo không giam giữ; tù có thời hạn. Không áp dụng hình thức xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người phạm tội dưới 18 tuổi.
- Phạt tiền là hình phạt chính đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi có công việc, tài sản riêng và không quá một phần hai mức tiền phạt mà luật pháp quy định.
- Cải tạo không giam giữ được áp dụng cho người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng do vô ý; áp dụng cho người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý. Thời hạn cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi phạm tội không quá một phần hai thời hạn mà điều luật quy định.
- Tòa án chỉ áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi nếu xét thấy các hình phạt khác không có tác dụng răn đe, phòng ngừa.
- Mức phạt tù có thời hạn đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi không quá 3/4 mức phạt tù mà điều luật quy định. Nếu hình phạt theo quy định của điều luật là chung thân hoặc tử hình thì mức phạt tù cao nhất không quá 18 năm tù.
- Mức phạt tù có thời hạn đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi không quá 1/2 mức phạt tù mà điều luật quy định. Nếu hình phạt theo quy định của điều luật là chung thân hoặc tử hình thì mức phạt tù cao nhất không quá 12 năm tù.
- Người chưa đủ 16 tuổi phạm tội sẽ không tính vào tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.
Trên đây là một số thông tin về vấn đề từ bao nhiêu tuổi thì phải chịu trách nhiệm hình sự mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng sau khi tham khảo xong bài viết này, các bạn đã có thêm kiến thức về độ tuổi tối thiểu chịu TNHS cũng như các biện pháp xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội theo quy định của Pháp luật. Từ đó mong rằng mỗi người chúng ta sẽ có cách nuôi dưỡng, giáo dục con cái phù hợp, giúp các em phát triển một cách lành mạnh và trở thành con người có ích cho xã hội.
