Ung thư hiện là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư là nguyên nhân gây tử vong nhiều thứ 2 với khoảng 8,8 triệu người chết vào năm 2015 (chiếm 1/6 số ca tử vong trên toàn thế giới). Tuy nhiên nhiều người hiện vẫn chưa hiểu rõ về sự đáng sợ của căn bệnh này. Vậy căn bệnh ung thư là gì và như thế nào là hiện tượng ung thư di căn? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một số thông tin để giải đáp các câu hỏi trên.
Định nghĩa bệnh ung thư là gì?
Ung thư (hay còn gọi là u ác tính) là một nhóm các bệnh lý liên quan đến việc phân chia tế bào. Thông thường, các tế bào bị tổn thương hoặc già yếu sẽ chết đi để nhường chỗ cho những tế bào mới sinh ra đời. Tuy nhiên bằng một cách nào đó, những tế bào này không bị chết đồng thời phát triển ngoài tầm kiểm soát. Chúng lây lan, chèn ép và làm rối loạn quá trình hoạt động của các cơ quan trong cơ thể. Đây chính là lúc cơ thể bị mắc bệnh ung thư.
Thông thường, các tế bào phát triển ngoài kiểm soát sẽ phát triển dần thành một khối u. Không phải các khối u đều là dấu hiệu của bệnh ung thư cũng như không phải các bệnh ung thư đều có khối u. Những khối u lành tính không lây lan sang bộ phận khác của cơ thể và không được coi là ung thư mặc dù chúng có thể gây chèn ép lên cơ quan nơi chúng tồn tại (ví dụ như khối u lành tính ở não có thể gây chóng mặt, nhức đầu,… thậm chí dẫn đến tàn phế hoặc tử vong). Bên cạnh đó, một số bệnh ung thư lại không tạo ra khối u (chẳng hạn như bệnh bạch cầu). Tuy nhiên hầu hết các bệnh ung thư đều có triệu chứng hình thành khối u.
Hiện nay, con người đã phát hiện được khoảng hơn 100 loại bệnh ung thư khác nhau. Hầu hết trong số chúng có thể được liệt vào 5 dạng ung thư chính. Cụ thể:
- Ung thư biểu mô tế bào bắt đầu ở các tế bào (da và các cơ quan): ung thư da, ung thư gan,…
- Tổn thương sụn phát triển ở sụn, xương và mô liên kết: ung thư xương, ung thư xương sụn,…
- Ung thư bạch cầu bắt đầu ở máu và tủy xương: ung thư máu, ung thư tủy xương,…
- Lymphoma bắt đầu trong hệ miễn dịch: ung thư hạch bạch huyết
- Ung thư hệ thần kinh trung ương bắt đầu ở não và tủy sống: u thần kinh đệm, u màng não,…
Các loại bệnh ung thư phổ biến nhất
Theo thống kê của WHO vào năm 2015, khoảng 50% số ca tử vong do ung thư trên toàn thế giới xuất phát từ các loại bệnh ung thư phổ biến dưới đây:
- Ung thư phổi: Khoảng 1,69 triệu ca tử vong
- Ung thư gan: Khoảng 788.000 ca tử vong
- Ung thư ruột kết: Khoảng 774.000 ca tử vong
- Ung thư dạ dày: Khoảng 754.000 ca tử vong
- Ung thư vú: Khoảng 571.000 ca tử vong
Ung thư phổi là căn bệnh ung thư phổ biến và gây tử vong nhiều nhất trên toàn thế giới
Riêng ở Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm nước ta có khoảng 150.000 ca ung thư được phát hiện và khoảng hơn 75.000 ca tử vong. Phổ biến nhất ở nam giới lần lượt là các bệnh ung thư phổi, dạ dày, gan, đại trực tràng, thực quản. Trong khi đó phổ biến nhất ở nữ giới lần lượt là các bệnh ung thư vú, dạ dày, phổi, đại trực tràng và cổ tử cung.
Thế nào là hiện tượng ung thư di căn ở người?
Ung thư di căn là hiện tượng các tế bào ung thư di chuyển ra xa khỏi vị trí phát sinh bệnh và lan tới các bộ phận hoặc khu vực khác của cơ thể. Khi đến chỗ mới, các tế bào ung thư này lại tiếp tục nhân lên, tạo thành khối u và chèn ép khu vực đó. Hiện tượng di căn chính là đặc điểm phân biệt chính giữa khối u lành tính và khối u ác tính (hay ung thư).
Hiện tượng di căn thường sẽ xảy ra vào giai đoạn cuối của bệnh ung thư. Sau khi di căn, khối u nằm ở vị trí phát sinh bệnh sẽ được gọi là khối u nguyên phát hay ung thư nguyên phát. Còn khối u ở khu vực mới được gọi là khối u thứ phát hay ung thư thứ phát. Bên cạnh đó, các tế bào ung thư di căn sẽ là tế bào thuộc vị trí nguyên phát, không phải vị trí thứ phát, đồng thời tên khối u cũng lấy theo vị trí nguyên phát. Chẳng hạn như: ung thư phổi di căn sang gan thì lúc này, các tế bào ung thư ở gan vẫn là tế bào phổi bị đột biến đồng thời khối u cũng sẽ được gọi là ung thư phổi di căn sang gan chứ không phải là ung thư gan.
Ung thư đã di căn liệu có chữa khỏi được hay không?
Việc điều trị ung thư đã di căn cũng được tiến hành giống như điều trị ung thư chưa di căn với các biện pháp chính: hóa trị, xạ trị, phẫu thuật. Tuy nhiên thông thường khi ung thư đã di căn tức là bệnh đã bắt đầu bước vào giai đoạn cuối. Lúc này, khối u đã phát triển ở nhiều vị trí, nhiều bộ phận và rất khó để có thể loại bỏ được hết. Do đó, tỉ lệ chữa khỏi ung thư đã di căn là vô cùng thấp. Trong nhiều trường hợp, các bác sĩ điều trị chỉ có thể giảm đau đớn và các triệu chứng khác cũng như cố gắng kéo dài sự sống cho bệnh nhân.
Trên đây là một số thông tin mà đội ngũ biên tập viên chúng tôi muốn chia sẻ để giải đáp thắc mắc về vấn đề ung thư là gì và hiện tượng ung thư di căn ở người là như thế nào? Hy vọng sau khi tham khảo xong bài viết này, bạn đã có thêm nhiều kiến thức về bệnh ung thư để từ đó có một lối sống khoa học, đảm bảo sức khỏe nhằm phòng tránh, ngăn ngừa căn bệnh đáng sợ này. Xin cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!
