Thỉnh thoảng, chúng ta vẫn thường nghe nói đến những vụ mất tích khi tắm biển, chết đuối do bị sóng cuốn đi mặc dù có người biết bơi, thậm chí bơi rất giỏi. Vậy bạn có biết, một trong số những thủ phạm đó chính là dòng chảy xa bờ - Kẻ giết người thầm lặng và rất nguy hiểm khi chúng ta tắm biển.
Trong những ngày hè nóng nực, không có gì vui thú bằng cùng bạn bè, người thân đi tắm biển. Mọi người cùng nhau vẫy vùng với sóng biển, trẻ con đào cát, xây lâu đài cát chán chê rồi kéo nhau nhảy ùm xuống biển, ngụp lặn theo từng con sóng vỗ bờ. Đây cũng là dịp để chúng ta tán chuyện, thưởng thức những món hải sản tuyệt vời, rồi trở về nhà trong trạng thái tinh thần phấn chấn cho một tuần làm việc mới. Tuy nhiên, tắm biển cũng tiềm ẩn những mối nguy hiểm. Thỉnh thoảng, chúng ta vẫn nghe chuyện thương tâm về những người lớn hoặc trẻ em bị cuốn trôi ra biển mà mọi ứng cứu đều trở nên quá muộn. Bài viết này, chúng tôi đề cập đến một vấn đề an toàn mà chúng ta cần phải hết sức lưu ý khi đi tắm biển đó chính là hiện tượng dòng chảy xa bờ.
Mặt nước nơi có dòng chảy xa bờ thường phẳng lặng, ít sóng nên dễ làm cho bạn hiểu lầm đó là nơi an toàn. Tâm lý mọi người thường sẽ thích di chuyển sang tắm nơi đó thay vì tắm chỗ có biển báo an toàn. Tuy nhiên, bạn lại không hề hay biết rằng mình đang đi vào khu vực rất nguy hiểm. Khi rơi vào khu vực của dòng chảy xa bờ, ngay lập tức bạn có thể bị cuốn trôi ra biển.
Dòng chảy xa bờ là gì?
Dòng chảy xa bờ là một dòng nước mạnh chảy từ bờ hướng ra biển. Sóng sẽ đánh và đưa nước biển vào bờ nhưng khi nước biển được liên tục đưa vào bờ thì chúng tập hợp lại thành một dòng đi ngược ra biển. Dòng nước đi từ bờ ra biển này được gọi là Rip (hay Rip Current). Nơi có dòng chảy xa bờ thường là vùng nước phẳng lặng và hầu như không có sóng.
Hình ảnh trên cho thấy một dòng chảy xa bờ. Trong thí nghiệm này, người ta rắc chất màu xanh lục sát bờ biển, chất màu bị kéo ra xa bờ, chứng tỏ nơi đó dòng nước đi ngược từ bờ ra ngoài biển. Dòng nước ngược này có thể ổn định không thay đổi trong suốt cả tháng hoặc cả năm. Tuy nhiên, chúng cũng có thể liên tục thay đổi sau mỗi vài giờ. Ở một số bãi biển, dòng nước ngược này không đi hướng ra biển mà chạy dọc theo bờ biển.
Tại sao dòng chảy xa bờ lại nguy hiểm?
Dòng chảy xa bờ được xem là một trong những nguy hiểm hàng đầu trên bờ biển. Nó là nguyên nhân của hầu hết các trường hợp chết đuối, mất tích hoặc cứu nạn khi tắm biển.
Dòng chảy xa bờ được ví như một dòng sông nhỏ sẽ cuốn tất cả những gì rơi vào nó xa khỏi bờ và đưa thẳng ra biển. Vận tốc trung bình dòng chảy có thể thay đổi từ 0,5 m đến 1m/giây, khi đó không ai có khả năng bơi ngược nó để vào bờ. Có khi do những thay đổi đột ngột của sóng biển, vận tốc dòng chảy xa bờ có thể lên đến 2,5 m/giây, nhanh hơn cả vận tốc bơi của một vận động viên bơi lội Olympic. Dòng chảy xa bờ thường hẹp, có chiều ngang khoảng 1 - 3 mét. Tuy nhiên, có khi dòng chảy xa bờ rộng đến cả chục mét.
Dòng chảy xa bờ có thể gây nguy hiểm bất cứ lúc nào, không phải chỉ khi có sóng lớn. Khi sóng to thì vận tốc dòng chảy xa bờ cũng nhanh hơn gây nguy hiểm hơn cho người bơi. Tuy nhiên, khi đó xu hướng thường ít có người xuống biển tắm vì e ngại sóng to. Trái lại, vào những ngày sóng không lớn, người ta thường chết đuối nhiều hơn vì có nhiều người xuống biển tắm. Khi thấy sóng không quá to người ta thường chủ quan và không quan tâm đến dòng chảy xa bờ.
Dòng chảy xa bờ có thể cực kỳ nguy hiểm vì nó kéo người biết tắm ra xa bờ làm cho người biết bơi cũng bị kiệt sức khi cố bơi ngược dòng chảy, rồi chết đuối. Bên cạnh đó, sự hoảng loạn khiến người bơi không còn đủ tỉnh táo và khả năng phán đoán chính xác. Đối với người không biết bơi, dòng chảy xa bờ có thể kéo người đó ra chỗ sâu hơn dù lúc đầu người đó đang đứng ở mực nước ngang hông. Khi đó người không biết bơi sẽ hoảng loạn và bị chết đuối.
Mặt nước nơi có dòng chảy xa bờ thường lặng, ít sóng nên thường làm cho người ta hiểu lầm đó là nơi an toàn. Người ta sẽ di chuyển sang tắm nơi đó thay vì tắm nơi có biển báo an toàn. Khi người tắm biển bơi vào dòng chảy xa bờ đó, ngay lập tức họ sẽ có thể bị cuốn trôi ra biển.
Trong hình trên đây, nơi có sóng bạc đầu là nơi dòng nước đi từ biển vào gần bờ. Nếu chúng ta tắm biển nơi có sóng bạc đầu (breaking waves) thì chúng ta sẽ được sóng đánh đưa vào bờ. Tuy nhiên nếu chúng ta di chuyển vào tắm chỗ lặng sóng (giữa hai mũi tên) là chúng ta rơi vào dòng chảy xa bờ. Dòng sông nhỏ này sẽ lập tức kéo phăng chúng ta ra xa khỏi bờ và đưa thẳng chúng ta ra biển. Như vậy, vùng có sóng là vùng nước an toàn, còn vùng lặng sóng chính là vùng nguy hiểm.
Nhận dạng dòng chảy xa bờ như thế nào?
Trước khi xuống biển tắm, bạn nên dành khoảng 5 - 10 phút để quan sát và nhận dạng dòng chảy xa bờ nhờ những đặc điểm sau đây:
- Nước biển có màu sậm hơn vì nơi đó nước sâu hơn.
- Có mặt nước lặng hơn, thường không có sóng hoặc có sóng nhỏ hơn.
- Đôi khi có thể thấy các mảnh vỡ hoặc bọt nước nổi trên mặt dòng chảy xa bờ và trôi ra biển.
Cách thoát khỏi dòng chảy xa bờ
Dòng chảy xa bờ không kéo người ta xuống nước, chỉ kéo người tắm ra xa bờ biển và thường sẽ đưa người bơi vào vùng có sóng bạc đầu (breaking waves) và sóng sẽ đưa người đó lại vào bờ. Một số lời khuyên của các chuyên gia khi chúng ta bị rơi vào dòng chảy xa bờ:
- Giữ bình tĩnh và không được hoảng loạn.
- Tuyệt đối không được cố bơi ngược dòng chảy xa bờ để vào lại bờ.
- Đối với người bơi giỏi: Nếu bạn tự tin, hãy bơi song song với bờ biển. Thường thì nên hướng đến chỗ có sóng bạc đầu và sau đó nhờ sóng đưa bạn vào bờ.
- Đối với người bơi yếu: Nếu bạn thấy không có cách nào để vào bờ biển hoặc bị đuối sức, hãy bình tĩnh, giơ tay lên ra hiệu trợ giúp, hít hơi sâu vào người và thả nổi để giữ sức. Nếu dòng chảy xa bờ yếu đi, cố gắng bơi song song với bờ biển để đến chỗ có sóng bạc đầu nhờ sóng đưa bạn vào bờ. Một lần nữa, nếu thấy không thể chạm bờ biển hay đuối sức, hãy giơ tay lên ra hiệu trợ giúp, bình tĩnh và thả nổi để giữ sức.
Lời khuyên dành cho bạn:
- Nên tắm biển ở những bờ biển có lực lượng cứu hộ chuyên nghiệp và bơi ở khu vực an toàn, cần quan sát các biển cảnh báo an toàn và nếu cần thì nên trao đổi với nhân viên cứu hộ để biết đặc điểm bờ biển mà bạn sắp xuống tắm.
- Cần biết bơi và không nên bơi một mình. Nếu bạn không biết bơi thì phải mặc áo phao trước khi xuống biển tắm.
Tóm lại, trước khi tắm cần tìm hiểu đặc điểm và độ an toàn của bãi biển mà bạn sắp xuống tắm. Bạn cần dành vài phút để nhận dạng dòng chảy xa bờ và không nên bơi gần những vùng đó, luôn nhớ là vùng bờ biển lặng sóng không có nghĩa là nơi đó an toàn. Nếu chẳng may rơi vào dòng chảy xa bờ, chúng ta cần bình tĩnh để thoát ra khỏi dòng chảy đó bằng cách bơi song song với bờ biển (bơi vuông góc với dòng chảy xa bờ) để vào vùng có sóng bạc đầu, nhờ sóng đưa chúng ta vào lại bờ. Tuyệt đối không nên bơi ngược dòng chảy xa bờ.
Video Clip dòng chảy xa bờ: Em bé đã thoát chết may mắn nhờ có bố mẹ phát hiện kịp thời
Hãy giúp tôi chia sẻ rộng rãi bài viết này tới bạn bè, người thân của bạn vì nó rất có ích cho cộng đồng. Những thông tin về dòng chảy xa bờ thực sự là rất cần thiết đối với các bậc làm cha mẹ khi đưa con đi tắm biển và các bạn trẻ để giúp mọi người có thể tắm biển một cách an toàn, tránh được những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
