Chắc hẳn các bạn đã từng nghe đến những chất độc cực kỳ đáng sợ và nguy hiểm như thạch tín (asen), xyanua, nọc độc rắn hổ mang chúa, nọc độc rắn taipan nội địa (loài rắn độc nhất thế giới),… với khả năng gây chết người chỉ bằng chưa tới 1 milligram khối lượng. Tuy nhiên danh sách top 10 chất độc mạnh nhất thế giới sau đây sẽ giới thiệu đến các bạn những loại độc chất mạnh gấp hàng chục đến hàng triệu lần so với những chất độc trên.
Cường độ của các loại độc tố sẽ được xác định dựa trên chỉ số “liều gây chết trung bình LD50”. LD50 là liều lượng cần thiết của một chất độc, phóng xạ hay mầm bệnh có đủ khả năng để gây tử vong cho một nửa số thành viên của quần thể được thử nghiệm sau thời gian nhất định. Chỉ số này càng nhỏ thì chất đó càng độc và ngược lại. Thử nghiệm được JW. Trevan tạo ra vào năm 1927.
LD50 thường được thử nghiệm trên động vật và bằng các con đường như miệng (cho nuốt); mũi (cho hít), trong màng bụng, dưới da hay tĩnh mạch (tiêm). Trong đó tiêm tĩnh mạch là biện pháp thử nghiệm thường được sử dụng nhất bởi nó cho kết quả trực quan nhất về cách mà độc tố đi thẳng từ bên ngoài vào tim. Bên cạnh đó một số loài sẽ có khả năng kháng lại chất độc tốt hơn so với các loài khác do đó chỉ số này sẽ chỉ mang tính tương đối.
LD50 được xác định bằng đơn vị gram/kilogram khối lượng cơ thể (g/kg). Với những chất độc siêu mạnh, đơn vị này có thể được giảm xuống đến microgram/kilogram (µg/kg) hay thậm chí là nanogram/kilogram (ng/kg). Theo quy đổi đơn vị SI: 1g/kg = 1.000.000µg/kg = 1.000.000.000ng/kg. Và sau đây là danh sách 10 loại chất độc nguy hiểm nhất trên thế giới.
10. Độc tố CrTX - A
CrTX - A là nọc độc thuộc về loài sứa hộp, một trong những sinh vật độc nhất trên thế giới. Chất độc này có khả năng phân giải tế bào, phá vỡ các gradient nồng độ từ đó ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển ion xuyên màng thông thường trong các tế bào. Sau đó, nó sẽ khiến nạn nhân tử vong do các tế bào bị phá hủy với số lượng lớn. LD50 của chất độc này là 5µg/kg khối lượng cơ thể. Tức là mạnh gấp 50 lần so với nọc độc của rắn taipan nội địa (250µg/kg).
Sứa hộp
9. Độc tố Latrotoxin
Latrotoxin là thành phần chính trong nọc độc của một loài động vật khá nổi tiếng với hành vi ăn thịt bạn tình - nhện góa phụ đen. Khi đi vào cơ thể người, latrotoxin gây ra tình trạng latrodectism, một tình trạng được gây ra bởi vết cắn của nhện góa phụ đen với các triệu chứng như đau, cứng cơ, ói mửa, toát mồ hôi và cuối cùng là gây tử vong do tê liệt. Chỉ số LD50 của Latrotoxin là 4,3µg/kg.
Nhện góa phụ đen
8. Độc tố Batrachotoxin
Đứng thứ 8 trong danh sách các loại chất độc đáng sợ nhất là Batrachotoxin (BTX). Đây là một loại độc tố tim mạch và thần kinh cực mạnh, được tìm thấy trong một số loài ếch, bọ cánh cứng cũng như loài chim ở khu vực Trung và Nam Mỹ. Trong đó loài động vật nổi tiếng nhất sở hữu độc tố này là ếch phi tiêu vàng. BTX tác động trực tiếp lên các kênh ion natri thuộc hệ thần kinh, ngăn chặn vĩnh viễn sự truyền tín hiệu từ thần kinh đến các cơ và từ đó gây tử vong cho nạn nhân. Bên cạnh đó, BTX còn cản trở dẫn truyền tim, gây loạn nhịp tim, rung tâm thất hoặc ngừng tim. Chỉ số LD50 của BTX là khoảng 2 - 7 µg/kg. Theo ước tính, trong cơ thể của một con ếch phi tiêu độc chỉ chứa khoảng 0,018 mg BTX nhưng chừng đó cũng đủ để giết từ 10 - 20 người. Tức là con số này có thể tăng lên đến xấp xỉ 15.000 người chỉ với 1gr chất độc trên. Do khả năng kinh khủng nhưng không kém phần "bá đạo" này, ếch phi tiêu độc nói chung và ếch phi tiêu vàng nói riêng thường được xem là loài động vật độc nhất trên Trái Đất hiện nay.
Ếch phi tiêu vàng
7. Độc tố Abrin
Abrin là một loại protein thực vật cực kỳ độc hại được tìm thấy trong hạt của cây cam thảo dây. Abrin hoạt động bằng cách thâm nhập vào các tế bào của cơ thể, gây ức chế tổng hợp protein tế bào. Không có các protein này, tế bào không thể tồn tại và từ đó gây tử vong cho con người dù lượng phơi nhiễm cực kỳ nhỏ. Chỉ số LD50 của Abrin là 0,7µg/kg khi tiêm tĩnh mạch cho chuột, 3,3µg/kg khi con người hít phải và 10 - 1.000 µg/kg khi nuốt phải. May mắn là hạt của cây cam thảo dây có vỏ ngoài khá cứng, khó phá vỡ do đó trong hầu hết các trường hợp chúng thường đi thẳng qua dạ dày khi con người lỡ nuốt phải.
Hạt của cây cam thảo dây
6. Độc tố Maitotoxin
Maitotoxin (MTX) là một độc tố cực mạnh, được tạo ra bởi loại vi tảo Gambierdiscus toxicus. Loại vi tảo này thường gắn với một số loại tảo và rong biển, những con cá sống giữa các rạn san hô ăn chúng và bị nhiễm khuẩn rồi những con cá ăn thịt lại ăn các loài cá này. Dần dần, chúng tích tụ một lượng chất độc lớn theo sự mở rộng sinh học. Cơ chế độc tính của MTX là khả năng kích hoạt các kênh canxi ngoại bào, dẫn tới việc gia tăng nồng độ Ca2+, từ đó phá vỡ màng tế bào và gây tử vong. Độc tố này có chỉ số LD50 lên tới 130ng/kg khi tiêm vào bụng chuột, tức là mạnh gấp gần 200 lần so với độc tố của rắn taipan nội địa và gấp 100.000 lần so với thạch tín.
Cá nhồng là loài cá rạn san hô phổ biến tích tụ nhiều độc tố MTX
5. Chất độc Polonium - 210
Đứng thứ 5 trong danh sách các chất độc kinh khủng nhất hành tinh là Polonium - 210. Polonium là nguyên tử thứ 84 trong bảng nguyên tố hóa học và là một nguyên tố kim loại có tính phóng xạ cao. Polonium có 33 đồng vị và tất cả chúng đều là chất phóng xạ. Trong số đó, Polonium - 210 lại là một chất kịch độc. Chúng tạo ra các nguyên tử gây ức chế tế bào, điện hóa và tiêu hủy chúng. Nếu số lượng tế bào bị tiêu hủy quá lớn sẽ gây tử vong. Chỉ số LD50 của Polonium - 210 theo ước tính vào khoảng 10ng/kg khi con người hít phải. Tức chỉ cần khoảng 1µg chất này là đủ để giết chết một người lớn với cân nặng bình thường.
4. Độc tố bạch hầu
Độc tố bạch hầu là một loại độc tố được tiết ra bởi Corynebacterium diphtheriae - vi khuẩn gây bệnh bạch hầu. Tương tự như Abrin, loại độc tố này thâm nhập vào tế bào con người, ức chế quá trình tổng hợp protein và từ đó gây chết tế bào. Chỉ số LD50 của độc tố bạch hầu là 10ng/kg đối với chuột.
Vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae
3. Độc tố Shiga
Độc tố Shiga được tạo ra bởi một số chủng E. coli - vi khuẩn gây bệnh kiết lỵ. Độc tố này cũng có cơ chế tương tự như độc tố bạch hầu và Abrin. Chúng thâm nhập qua thành tế bào, làm bất hoạt ribosome từ đó ngăn chặn sự tổng hợp protein và gây chết tế bào. Chỉ số LD50 của độc tố Shiga là khoảng 2ng/kg đối với chuột.
Vi khuẩn E. coli
2. Độc tố Tetanospasmin
Tetanospasmin (TeNT) là một chất độc thần kinh cực mạnh, được tạo ra bởi vi khuẩn Clostridium tetani - tác nhân gây bệnh uốn ván. Độc tố uốn ván lan truyền qua không gian mô vào hệ bạch huyết và mạch máu, từ đó chúng xâm nhập vào hệ thần kinh ở các điểm nối cơ thần kinh rồi di chuyển qua các dây thần kinh để vào hệ thần kinh trung ương. Tại đây, chúng gây tắc nghẽn các chất dẫn truyền thần kinh, gây ra các cơn co thắt tổng quát hệ thống cơ, từ đó dẫn tới khó thở và tử vong. Chỉ số LD50 của TeNT chỉ là 2ng/kg đối với chuột, khiến chúng trở thành chất đứng thứ 2 trong danh sách top 10 chất độc mạnh nhất thế giới hiện nay.
Vi khuẩn Clostridium tetani
1. Độc tố Botulinum
Botulinum (BTX) hay còn gọi là Botox, là một loại protein gây độc thần kinh cực mạnh được tạo ra bởi vi khuẩn Clostridium botulinum và các loài có liên quan. Nó ngăn cản việc giải phóng chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine từ các đầu sợi trục ở khớp nối thần kinh và do đó gây tê liệt các cơ. Botulinum là chất độc kinh khủng nhất từng được biết đến với chỉ số LD50 trung bình là 1ng/kg. Botulinum có 8 loại khác nhau, được đặt tên từ A - H. Trong đó A,B,E,F và H là những dạng có khả năng gây bệnh ở người với H là loại độc nhất - chỉ cần tiêm khoảng 2ng là có thể gây tử vong cho 1 người lớn. Mặc dù độc hại như vậy nhưng do có khả năng gây tê liệt các cơ, Botulinum thường được ứng dụng trong y học để chữa các bệnh liên quan như co thắt cơ, rối loạn cơ, đau nửa đầu hay được dùng trong ngành thẩm mỹ dưới cái tên phổ biến là Botox.
Vi khuẩn Clostridium botulinum
Trên đây là danh sách 10 loại chất độc mạnh nhất trên thế giới mà chúng tôi muốn chia sẻ. Hy vọng sau bài viết này, các bạn đã có thêm một số kiến thức để từ đó tránh xa những loại chất độc này cũng như nguyên nhân tạo ra chúng, giúp bảo vệ tốt hơn cho bản thân và gia đình.
