Phim điện ảnh đã bắt đầu du nhập vào Việt Nam từ những năm 1890. Tuy nhiên mãi đến năm 1923 mới xuất hiện bộ phim điện ảnh đầu tiên mang tên Kim Vân Kiều do người Pháp và người Việt cùng thực hiện. Trải qua những giai đoạn khủng hoảng, nền điện ảnh Việt Nam hiện nay đang có những bước phát triển ngày càng nhanh chóng và vững chắc. Bên cạnh đó hàng năm cũng thường có các giải thưởng được trao để ghi nhận và vinh danh những người đã có đóng góp to lớn cho môn nghệ thuật thứ bảy. Nếu như các nhà làm phim trên thế giới đều muốn nhận được những giải thưởng như Oscar, Cành cọ Vàng, Sư tử vàng,…thì các đạo diễn, diễn viên, biên kịch,…tại Việt Nam cũng mong muốn nhận được những giải thưởng cao quý do nhà nước trao tặng. Nếu bạn cũng quan tâm đến lĩnh vực này, hãy cùng tìm hiểu về các giải thưởng điện ảnh lớn của Việt Nam.
1. Bông sen vàng
Giải thưởng bông sen vàng được trao trong liên hoan phim Việt Nam do Bộ Văn hóa - Thông tin và Cục Điện ảnh tổ chức. Đây là một trong những liên hoan phim lớn và được coi là ngày hội của điện ảnh Việt Nam khi quy tụ rất nhiều các đạo diễn, diễn viên, biên kịch,… nổi tiếng. Liên hoan phim Việt Nam được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1970 tại Hà Nội. Sau đó, giải được tổ chức thường niên 2 năm 1 lần. Tuy nhiên kể từ năm 2002 trở đi, giải thưởng này lại được tổ chức một cách ngẫu nhiên.
Liên hoan phim Việt Nam không chỉ trao giải thưởng cho lĩnh vực điện ảnh mà còn trao cho các thể loại: phim tài liệu phóng sự và khoa học, phim truyện, phim hoạt hình và phim thiếu nhi. Trong đó, giải thưởng lớn nhất của liên hoan phim là: bông sen vàng, bông sen bạc và giải đặc biệt của Ban giám khảo. Các hạng mục trao giải của lĩnh vực điện ảnh trong Liên hoan phim Việt Nam bao gồm:
- Biên kịch xuất sắc nhất.
- Đạo diễn xuất sắc nhất.
- Quay phim xuất sắc nhất.
- Thiết kế mỹ thuật.
- Âm nhạc xuất sắc nhất.
- Nam diễn viên chính xuất sắc nhất.
- Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất.
- Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.
- Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất.
2. Cánh Diều Vàng
Cánh Diều Vàng là giải thưởng được trao tặng bởi Hội Điện ảnh Việt Nam vào tháng 3 hàng năm cho những bộ phim của năm trước đó. Giải thưởng Cánh Diều Vàng của Hội Điện ảnh được trao tặng lần đầu tiên vào năm 2002. Thực chất giải thưởng này nằm trong hệ thống giải thưởng chung của Hội liên hiệp văn học nghệ thuật trao tặng cho bảy lĩnh vực: văn học, âm nhạc, sân khấu, mỹ thuật, nhiếp ảnh, kiến trúc và điện ảnh.
Là một trong những giải thưởng lớn được Đài truyền hình Việt Nam phát sóng trực tiếp nhưng giải Cánh Diều Vàng lại thường nhận không ít chỉ trích từ phía báo chí với lý do: các hạng mục trao giải liên tục thay đổi, kết quả giải thưởng thường xuyên bị lộ và có những bộ phim được trao giải thưởng dù khán giả chưa từng được xem. Ngoài ra trong lễ trao giải Cánh Diều Vàng còn có thêm những giải thưởng khác như: Cánh Diều Bạc, Cánh Diều Đồng nhưng cũng thường xuyên bị bỏ hoặc thiếu nhất quán. Những thay đổi từng xảy ra ở giải thưởng Cánh Diều Vàng gồm có:
► Năm 2003: Thêm giải thưởng Cánh Diều đặc biệt cho bộ phim "Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông".
► Năm 2004: Thêm giải Phim hợp tác với nước ngoài hay nhất cho "Mùa len trâu".
► Năm 2005: Giải Cánh Diều Bạc, Cánh Diều Đồng bị bỏ. Thêm giải Phim xuất sắc do báo chí bình chọn cho "Sống trong sợ hãi".
► Năm 2006: Thêm hai giải mới: Phim phục vụ người xem nhiều nhất và Phim bán được nhiều vé nhất. Giải Cánh Diều Bạc được khôi phục. Sử dụng bằng khen thay cho Cánh Diều Đồng.
3. Giải thưởng Ngôi Sao Xanh
Giải Ngôi Sao Xanh được trao trong buổi lễ trao thưởng mang tên "Gương mặt Điện ảnh & Truyền hình hôm nay" (Face Of The Year Awards) - Cúp Ngôi Sao Xanh do kênh truyền hình Today TV kết hợp với Tạp chí thế giới Điện ảnh tổ chức. Giải thưởng này không chỉ được trao cho các tác phẩm ở trong nước mà còn cả những tác phẩm ở nước ngoài nếu chúng xuất hiện ở rạp chiếu hay được phát trên sóng truyền hình.
Các hạng mục giải thưởng Ngôi Sao Xanh trong lĩnh vực điện ảnh bao gồm 7 giải, trong đó có 2 giải do khán giả bình chọn, cụ thể như sau:
- Nam diễn viên điện ảnh được yêu thích nhất (do khán giả bình chọn).
- Nữ diễn viên điện ảnh được yêu thích nhất (do khán giả bình chọn).
- Nam diễn viên điện ảnh xuất sắc nhất.
- Nữ diễn viên điện ảnh xuất sắc nhất.
- Phim điện ảnh xuất sắc nhất.
- Gương mặt điện ảnh triển vọng.
- Sáng tạo xuất sắc.
Trên đây là thông tin về các giải thưởng điện ảnh lớn của Việt Nam. Tuy không có giá trị và quy mô như các giải thưởng lớn trên thế giới nhưng ắt hẳn bất kỳ ai đang hoạt động trong lĩnh vực điện ảnh tại Việt Nam đều mong muốn nhận được những giải thưởng trên.
