Các chức danh của học hàm, học vị ở Việt Nam như: cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ, giáo sư,...đã trở nên quen thuộc và được sử dụng khá phổ biến. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người chưa thực sự hiểu rõ về bản chất của chúng, đặc biệt là chức danh tiến sĩ. Trong bài viết này, các bạn hãy cùng Phương Nam 24h tìm hiểu xem học vị tiến sĩ và sau tiến sĩ là gì?
Học vị tiến sĩ là gì?
Tiến sĩ là một chức danh của học vị và cao hơn so với cử nhân, thạc sĩ. Ở Việt Nam, học vị tiến sĩ đã xuất hiện từ thời phong kiến. Tại các cuộc thi nho học, người đỗ tất cả 3 kỳ: Thi Hương, Thi Hội và Thi Đình sẽ được ghi danh vào khoa bảng là tiến sĩ. Từ thế kỷ 20, học vị tiến sĩ ở Việt Nam bắt đầu được áp dụng chính thức theo hệ thống giáo dục hiện đại châu Âu. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của Liên Xô nên tồn tại 2 bậc học vị: Phó tiến sĩ và Tiến sĩ. Kể từ thời điểm Luật Giáo dục năm 1998 có hiệu lực, học vị phó tiến sĩ được đổi thành tiến sĩ. Ngoài ra, các bậc học vị tiến sĩ cũ theo hệ thống giáo dục Đông Âu và Liên Xô được đổi thành học vị tiến sĩ khoa học.
Học vị tiến sĩ thường được cấp cho các nghiên cứu sinh sau đại học. Để có được học vị này, trước hết người nghiên cứu cần phải có bằng thạc sỹ (mất 2 năm để học). Sau đó, tiếp tục nghiên cứu và làm luận văn (trong khoảng từ 3 - 4 năm). Luận văn này sẽ được một hoặc các chuyên gia là giáo sư hướng dẫn và giúp đỡ để hoàn thành. Ngoài ra, người thực hiện luận văn để được cấp bằng tiến sĩ phải có ít nhất 2 bài báo được đăng trên tạp chí chuyên ngành.
Ở Việt Nam, học vị tiến sĩ được viết tắt là “TS”. Còn với một số quốc gia khác, học vị tiến sĩ sẽ có nhiều cách viết khác nhau.
- Ở Mỹ và một số nước nói tiếng Anh là “Ph.D” (Doctor of Philosophy).
- Ở Nga và số nước Đông Âu là “CSc” (Candidate of Sciences).
- Ở một số nước châu Âu là “Dr.” (Doctor).
Học vị sau tiến sĩ - Tiến sĩ khoa học
Một người sau khi hoàn thành luận văn và được công nhận là tiến sĩ thì sẽ được gọi là “Tiến sĩ chuyên ngành”. Ngoài ra, còn có một học vị sau tiến sĩ nữa đó là “Tiến sĩ liên ngành”. Theo đó, các tiến sĩ chuyên ngành sẽ tiếp tục thực hiện nghiên cứu để mở rộng phạm vi đề tài của mình trước đó và tìm ra những kiến thức mới hơn. Hiện nay, tiến sĩ liên ngành còn được gọi là “Tiến sĩ khoa học”.
Học vị tiến sĩ khoa học chỉ dành cho những người đã có học vị tiến sĩ đồng thời có nhiều đóng góp xuất sắc cho nghiên cứu khoa học, có các bài luận mang giá trị được quốc tế ghi nhận. Một số cách viết tắt học vị tiến sĩ khoa học ở các nước:
- Ở Việt Nam là “TSKH” (Tiến sĩ khoa học).
- Ở các nước châu Âu là “Dr.habil” (Doctor habilitatus).
- Ở Nga và một số nước Đông Âu là “DrSc” (Doctor of Sciences).
Ngoài ra, nhiều người còn nghe đến học vị giáo sư tiến sĩ. Tuy nhiên, đây chỉ là một cách gọi mà những người có lẽ chưa hiểu rõ về học vị, học hàm sử dụng. Lý do là vì, tiến sĩ là một chức danh của học vị còn giáo sư là một chức danh của học hàm. Người có bằng tiến sĩ, không nhất thiết phải là giáo sư. Ngược lại, người đã được phong giáo sư, không nhất thiết phải có bằng tiến sĩ. Tuy nhiên, giáo sư vẫn ở một bậc cao hơn so với tiến sĩ.
Trên đây là một số thông tin về học vị tiến sĩ mà đội ngũ biên tập viên chúng tôi muốn chia sẻ với bạn đọc. Hi vọng sau khi tham khảo bài viết, các bạn đã hiểu rõ hơn về học vị tiến sĩ và học vị tiến sĩ khoa học. Từ đó, phân biệt rõ ràng hơn về các chức danh của học vị tiến sĩ hiện nay.
