Từ hàng nghìn năm Trước Công Nguyên, con người đã nhìn thấy sao băng, sao chổi và có những ghi chép, lời đồn thổi hết sức ly kỳ về chúng. Hầu hết mọi người đều cho rằng sao chổi tượng trưng cho điềm xấu còn sao băng lại là báo hiệu cho những điều may mắn. Mãi cho đến khi khoa học hiện đại phát triển, chúng ta mới có thể nghiên cứu cụ thể hơn về chúng. Vậy thực chất sao chổi có phải là sao băng không? Sao chổi khác sao băng như thế nào? Hãy cùng đội ngũ Phương Nam 24h tìm hiểu rõ hơn về hai hiện tượng tự nhiên này.
Sao chổi và sao băng đều cùng là những vệt sáng xuất hiện trên bầu trời một cách kỳ lạ. Vì thế mà có nhiều người cho rằng sao chổi và sao băng là một. Tuy nhiên, đây là quan điểm hoàn toàn sai lầm. Từ rất lâu, khi khoa học bắt đầu có những bước phát triển đáng kể, loài người đã có thể nghiên cứu rất rõ ràng và chi tiết về sao chổi, sao băng. Chúng thực chất là hai hiện tượng tự nhiên khác nhau nhưng cùng có mối liên hệ khá mật thiết. Để có thể phân biệt rõ ràng sao chổi với sao băng cũng như biết được sao chổi khác sao băng ở điểm gì, chúng ta hãy cùng phân tích về bản chất, nguồn gốc và cấu tạo của chúng.
1. Về bản chất
Sao chổi là thiên thể có kích thước rất lớn, tương đương với một tiểu hành tinh nhưng có cấu tạo hoàn toàn khác. Các sao chổi chuyển động quanh Mặt trời theo quỹ đạo hình elip dẹt hoặc hyperpol, đều có một vòng đời nhất định là: xuất phát từ nơi xa Mặt trời nhất, phát sáng khi tiến đến gần Mặt trời và biến mất do bị đốt nóng bởi áp suất hoặc đâm phải một hành tinh nào đó. Sao chổi chỉ xuất hiện đơn lẻ và mỗi sao chổi đều có hình dạng, màu sắc khác nhau do tỷ lệ thành phần cấu tạo của chúng không giống nhau.
Sao băng có bản chất là một mẫu thiên thạch nhỏ trong vũ trụ, kích thước chỉ bằng một viên đá cuội. Chúng bị đốt nóng bởi áp suất nén của khí quyển, sinh ra một lớp ánh sáng bên ngoài. Khi thiên thạch lao đi, tạo thành một vệt sáng dài phía sau mà chúng ta có thể dễ dàng quan sát được. Tuy nhiên, vì có kích thước quá nhỏ nên sao băng không đi theo một quỹ đạo nhất định nào và sẽ nhanh chóng bị vụt tắt trong vài giây sau khi được đốt nóng. Sao băng có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc tập trung số lượng nhiều, tạo thành cơn mưa sao băng.
2. Về nguồn gốc
Sao chổi có thể được hình thành từ hai vị trí trong vũ trụ. Đó là: Vành đai Kuiper và Đám mây Oort. Trong đó:
- Vành đai Kuiper: Là một vành đai có lực hấp dẫn, chứa các tinh thể như những tiểu hành tinh của Hệ mặt trời. Vành đai này trải rộng từ khoảng 30 AU đến 44 AU (AU là đơn vị đo chiều dài thiên văn và 1 AU bằng 150 triệu km). Vành đai Kuiper được tạo thành từ rất nhiều thành phần nhưng chủ yếu là băng vì nó nằm rất xa mặt trời, có nhiệt độ vô cùng lạnh lẽo.
- Đám mây Oort: Là một đám mây bụi khí, bao quanh Hệ mặt trời, có đường kính 1 năm ánh sáng. Phần bên trong đám mây này có lực hấp dẫn lớn nên đã kéo các bụi khí lại, hình thành Mặt trời và các hành tinh. Phần bên ngoài đám mây Oort có lực hấp dẫn nhỏ hơn nên các bụi khí không thể hình thành hành tinh mà chỉ lơ lửng xung quanh Hệ mặt trời.
Sao băng là một viên đá nhỏ trong vũ trụ, một mảnh vụn của sao chổi hoặc tiểu hành tinh nào đó khi bị va chạm. Thông thường, sau khi một sao chổi đi ngang qua bầu khí quyển sẽ kéo theo sự xuất hiện của một vài ngôi sao băng hoặc thậm chí là cơn mưa sao băng nếu sao chổi bị phá hủy.
3. Về cấu tạo
Sao chổi có 03 bộ phận chính. Bao gồm: hạt nhân, đầu sao chổi và đuôi sao chổi. Về thành phần cấu tạo, mỗi bộ phận được tạo nên từ:
- Hạt nhân: Được tạo nên từ khoảng 80% nước, 15% CO, còn lại là CO2, CH4, NH3. Hạt nhân có bản chất là một tinh thể băng khổng lồ, kích thước dao động từ vài chục đến vài trăm km.
- Đầu sao chổi: Là lớp khí phát sáng tỏa xung quanh hạt nhân, được tạo ra do sự bốc hơi của hạt nhân (hay còn gọi là sự thăng hoa) khi gặp nhiệt của Mặt trời.
- Đuôi sao chổi: Khi đi ngang qua Mặt trời, các cơn gió Mặt trời thổi những phân tử khí trong đầu chổi bay tạt ra, tạo thành đuôi sao chổi. Đuôi sao chổi không hướng dọc theo chiều di chuyển mà có hướng ra xa Mặt trời. Có những chiếc đuôi dài đến hàng triệu km.
Sao băng cũng là một tảng băng giống như hạt nhân sao chổi nhưng nhỏ hơn rất nhiều lần và có cấu tạo tương tự như sao chổi. Tuy nhiên, vì có kích thước quá nhỏ nên phần đuôi sao băng chỉ trông giống như một tia lửa hay vệt sáng nhỏ thoáng xuất hiện trên bầu trời.
Tham khảo thêm: Quá trình hình thành sao chổi
Hi vọng rằng sau khi tham khảo bài viết này, các bạn đã biết sao chổi khác sao băng chỗ nào cũng như bản chất, cấu tạo và nguồn gốc của chúng là gì. Từ đó, không còn nhầm lẫn giữa hai hiện tượng này và phần nào hiểu rõ hơn về vũ trụ đầy bí ẩn của chúng ta.
