Chắc hẳn không ít người trong số chúng ta đã từng nghe đến cfc, một loại khí được dùng trong tủ lạnh cũng như những tác hại mà nó gây ra cho môi trường xung quanh. Vậy tóm lại khí cfc là chất gì và tác hại của nó đến môi trường xung quanh như thế nào?
Chất khí CFC là gì?
Khí CFC là tên viết tắt của chlorofluorocarbon, một nhóm hợp chất hữu cơ chỉ được tạo thành từ carbon, flo và clo. Nhóm hợp chất này từng được phát triển và sản xuất bởi DuPont - một công ty sản xuất chất hóa học của Mỹ và do đó cũng thường được gọi theo tên thương hiệu là Freon. CFC trước đây thường được sử dụng là một chất làm lạnh trong tủ lạnh, chất đẩy trong các bình xịt,… tuy nhiên do các tác hại to lớn gây ra đối với môi trường, nó đã bị loại bỏ theo Nghị định thư Montreal.
Lịch sử phát triển và ứng dụng của chất khí CFC:
► Vào cuối thế kỷ XIX, một hợp chất hóa học có tên là Carbon tetraclorua (CCl4) đã được sử dụng nhiều trong các bình chữa cháy và “lựu đạn chống cháy”. Đến năm 1890, nhà khoa học người Bỉ Frederic Swarts đã đi tiên phong trong việc tổng hợp CFC. Ông phát triển một tác nhân trao đổi hiệu quả để thay thế clo trong CCl4 bằng flo, từ đó tạo ra được CFC - 11 (CCl3F) và CFC - 12 (CCl2F2).
► Vào cuối những năm 1920, việc làm lạnh vẫn còn sử dụng amoniac (NH3), chloromethane (CH3Cl), sulfur dioxide (SO2) - những hợp chất vô cùng độc hại. Lúc này, ngành công nghiệp máy lạnh đang yêu cầu bức thiết cần phải tìm ra một loại hợp chất làm lạnh mới với các đặc điểm: điểm sôi thấp, độc tính thấp, khó phản ứng. Và kỹ sư hóa học người Mỹ Thomas Midgley. Jr đã biểu diễn những đặc tính này của CFC bằng cách hít một hơi khí rồi dùng nó để thổi tắt một ngọn nến vào năm 1930. Từ đó, CFC dần được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp làm lạnh.
► Từ cuối những năm 1970, nhà khoa học, môi trường học người Anh James Lovelock là người đầu tiên phát hiện thấy sự hiện diện rộng rãi của CFC trong không khí. Vào năm 1973, ông đo được những dữ liệu cho thấy sự hiện diện của CFC trong khí quyển. Tuy nhiên sau đó Lovelock lại đưa ra kết luận rằng CFC không độc hại đối với môi trường. Đến năm 1974, mối đe dọa do CFC gây ra đối với môi trường mới được phát hiện bởi Sherry Rowland và Mario Molina, hai giáo sư hóa học thuộc đại học California.
► Vào ngày 16 tháng 9 năm 1987, để đối phó với sự suy giảm nghiêm trọng tầng ôzôn ở Nam Cực, các nhà ngoại giao ở Montreal (Canada) đã ký kết nghị định thư Montreal về cắt giảm việc sản xuất các hợp chất được cho là thủ phạm phá hủy tầng ôzôn, trong đó có CFC. Và vào ngày 2 tháng 3 năm 1989, 12 quốc gia thuộc EEC (Cộng đồng Kinh tế châu Âu) đã đồng ý sẽ cấm sản xuất CFC vào cuối thế kỷ 20. Đến năm 1990, các nhà ngoại giao đã gặp nhau tại London (Anh) để cùng bỏ phiếu tăng cường Nghị định thư Montreal bằng cách kêu gọi loại bỏ hoàn toàn CFC vào năm 2000. Và tính đến nay, Nghị định thư Montreal đã được 196 quốc gia phê duyệt.
Tác hại của khí CFC
Một trong những đặc tính quan trọng nhất của CFC chính là khả năng khó phản ứng với các loại chất khác (tính trơ). Đây là đặc tính cần thiết để trở thành chất làm lạnh nhưng đồng thời nó cũng là nguyên nhân khiến cho CFC có khả năng phá hủy được tầng ôzôn. Bởi tính trơ khá mạnh, các phân tử khí CFC có thể tồn tại ngoài môi trường trong thời gian lên tới hơn 100 năm, đủ để tạo điều kiện cho chúng khuếch tán vào tầng bình lưu. Ở đây, bức xạ cực tím của mặt trời đủ mạnh để tạo ra sự phân cắt phân tử, khiến một nguyên tử clo bị tách ra. Nguyên tử clo này tồn tại rất lâu ở tầng bình lưu, xúc tác việc chuyển đổi phân tử ôzôn thành oxy, từ đó làm giảm mật độ và gây ra lỗ thủng ở tầng ôzôn. Khi tầng ôzôn bị thủng, một lượng lớn bức xạ năng lượng cao từ Mặt Trời sẽ chiếu thẳng xuống mặt đất, gây hại cho sức khỏe con người.
Ngoài việc gây hại đến môi trường, CFC cũng là một loại khí độc. Mặc dù có độc tính không cao nhưng nếu con người tiếp xúc với nồng độ quá 11% sẽ gây ra các tình trạng chóng mặt, mất tập trung, trầm cảm hệ thần kinh trung ương và loạn nhịp tim. Nếu nặng hơn có thể gây ra tử vong.
Trên đây là một số thông tin mà chúng tôi muốn chia sẻ với bạn đọc về chất khí CFC trong tủ lạnh là gì và tác hại của nó như thế nào. Hiện nay mặc dù hầu hết các loại tủ lạnh hiện đại đều đã không còn dùng CFC nhưng một số loại tủ lạnh cũ vẫn sử dụng chất khí này. Do đó hy vọng qua bài viết này, các bạn đã có thêm những kiến thức để ngừng sử dụng khí CFC và các chất liên quan, từ đó bảo vệ môi trường không những cho bản thân mà còn cho toàn thể loài người cũng như tương lai của con cháu chúng ta. Xin cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi bài viết!
