Thuế là khoản thu bắt buộc được Pháp luật quy định rõ ràng đối với tổ chức kinh tế và các thành viên trong xã hội. Có thể nói, nộp thuế là nghĩa vụ phải thực hiện của chủ thể theo các quy định ban hành. Một trong các loại thuế phải kể đến có đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và phát triển nguồn ngân sách Nhà nước chính là thuế thu nhập cá nhân. Vậy thuế thu nhập cá nhân là gì? Cách tính thuế thu nhập cá nhân như thế nào? Hãy cùng đội ngũ Phương Nam 24h chúng tôi tìm hiểu chi tiết để rõ hơn về vấn đề này bạn nhé.
Thuế thu nhập cá nhân là gì?
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là loại thuế trực thu, tính trên thu nhập của người nộp thuế phải trích nộp một phần tiền lương (hoặc từ nguồn thu khác) vào ngân sách Nhà nước sau khi đã trừ các thu nhập miễn thuế và giảm trừ gia cảnh. Quy định thuế thu nhập cá nhân giúp tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, thực hiện công bằng xã hội. Khoản thu này công bằng với mọi đối tượng, góp phần làm giảm khoảng cách chênh lệch giữa các tầng lớp trong xã hội hiện nay. Có hai đối tượng phải nộp thuế TNCN, bao gồm cá nhân cư trú và cá nhân không cư trú tại Việt Nam có phát sinh thu nhập chịu thuế.
Vai trò của thuế thu nhập cá nhân:
- Thuế TNCN góp phần tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách Nhà nước.
- Thuế TNCN là công cụ để Nhà nước huy động một phần của cải vào xã hội từ đó tạo ra ngân sách. Qua đó giúp giảm thiểu sự phân hóa giàu nghèo, góp phần đảm bảo tính công bằng, bình đẳng giữa các tầng lớp.
- Thuế TNCN là công cụ điều tiết và thực hiện các chính sách Kinh tế - Chính trị - Xã hội của Nhà nước.
- Thuế TNCN góp phần giúp Nhà nước dễ dàng kiểm soát và quản lý thu nhập của mỗi cá nhân, đồng thời phát hiện được những thu nhập bất hợp pháp từ việc hối lộ hay trốn thuế,....
Đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân
Theo Luật thuế TNCN quy định rõ các đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Trong đó bao gồm những cá nhân đang cư trú và cá nhân không cư trú tại Việt Nam có thu nhập chịu thuế. Cụ thể như sau:
1. Cá nhân cư trú
Thuế thu nhập cá nhân ai trả? Đối với những cá nhân đang lưu trú trong và ngoài đất nước Việt Nam có thu nhập đáp ứng một trong hai điều kiện sau phải trả tiền thuế TNCN:
- Có mặt tại lãnh thổ Việt Nam từ 183 ngày trở lên tính theo năm dương lịch hoặc 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên cá nhân có mặt tại Việt Nam.
- Có nơi ở thường xuyên và có nơi ở đăng ký thường trú hoặc có nhà thuê để ở tại Việt Nam theo hợp đồng thuê thời hạn.
2. Cá nhân không cư trú
Cá nhân không cư trú là cá nhân có thu nhập phải chịu thuế thu nhập phát sinh tại lãnh thổ Việt Nam, tuy nhiên không đáp ứng những điều kiện của cá nhân đang cư trú. Hay nói cách khác, cá nhân không cư trú là người không đáp ứng điều kiện quy định như cá nhân cư trú nhưng vẫn phải đóng thuế TNCN bình thường.
Những khoản thu nhập phải chịu thuế TNCN
Thuế thu nhập cá nhân ai đóng? Theo quy định của Pháp luật, những khoản thu nhập phải chịu thuế TNCN mà cá nhân, doanh nghiệp phải đóng bao gồm:
- Thu nhập từ kinh doanh.
- Tiền công, tiền lương và các khoản thu nhập có tính chất tiền công, tiền lương dưới hình thức bằng tiền (hoặc không). Các khoản phụ cấp, trợ cấp khác, trừ khoản phụ cấp, trợ cấp dành cho người có công với Tổ quốc, phụ cấp quốc phòng, an ninh, phụ cấp độc hại, nguy hiểm, phụ cấp khu vực theo quy định của Pháp luật,....
- Thu nhập từ đầu tư vốn như cho vay tiền lấy lãi.
- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn trong các tổ chức kinh tế, chứng khoán,....
- Thu nhập từ chuyển nhượng các hoạt động trong lĩnh vực bất động sản.
- Thu nhập từ bản quyền như quyền sử dụng các đối tượng thuộc sở hữu trí tuệ.
- Thu nhập qua hoạt động nhượng quyền thương mại.
- Thu nhập có được từ việc nhận tài sản thừa kế.
- Thu nhập từ việc nhận quà tặng, khuyến mãi,....
- Thu nhập từ việc trúng số. Đây là một trong những khoản thu từ thuế thu nhập cá nhân doanh nghiệp mà chúng ta thường thấy.
Những khoản được miễn thuế TNCN
- Trợ cấp, phụ cấp theo tháng hoặc một lần dựa trên quy định của Pháp luật dành cho người có công.
- Trợ cấp hàng tháng hoặc một lần cho đối tượng có công với đất nước như tham gia kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc,....
- Trợ cấp những đối tượng thuộc diện khó khăn hay bị tai nạn trong quá trình lao động. Những trợ cấp khi sinh con, mức hưởng chế độ thai sản, dưỡng sức và phục hồi thai sản.
- Trợ cấp cho những đối tượng được hưởng bảo trợ xã hội.
- Trợ cấp một lần dành cho đối tượng chuyển công tác đến vùng khó khăn, vùng sâu vùng xa.
- Phụ cấp phục vụ dành cho những lãnh đạo cấp cao.
- Phụ cấp quốc phòng - an ninh, lực lượng vũ trang nhân dân.
- Phụ cấp dành cho những công việc có yếu tố độc hại, nguy hiểm.
- Phụ cấp khu vực.
- Phụ cấp cho những nhân viên y tế tại thôn, bản.
- Phụ cấp dựa vào đặc thù của từng ngành nghề.
Cách tính thuế thu nhập cá nhân
1. Đối với cá nhân cư trú có HĐLĐ 3 tháng trở lên
Thuế thu nhập cá nhân bao nhiêu? Đối với các cá nhân lưu trú có hợp đồng lao động 3 tháng trở nên thì thuế TNCN được tính từ tiền công, tiền lương dựa theo công thức sau:
Thuế TNCN phải nộp = Thu nhập tính thuế x Thuế suất
Trong đó:
- Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế - Các khoản giảm trừ
- Thu nhập chịu thuế = Tổng thu nhập - Các khoản thu nhập được miễn thuế - Các khoản thu nhập không chịu thuế
Tổng thu nhập được trả bao gồm tiền lương, tiền công và các khoản có tính chất tiền lương, tiền công dưới hình thức bằng tiền hoặc không bằng tiền. Ngoài ra, còn có các khoản tiền phụ cấp, trợ cấp, tiền thưởng,....
Theo quy định của Pháp luật, các khoản thu nhập được miễn thuế từ tiền lương, tiền công bao gồm:
- Thu nhập từ phần tiền công, tiền lương mà người lao động làm vào ban đêm hay làm thêm giờ, được trả cao hơn so với giờ làm việc ban ngày mà Luật lao động quy định.
- Thu nhập từ tiền công, tiền lương của thuyền viên là người Việt làm việc cho hãng tàu nước ngoài hoặc các hãng tàu Việt Nam vận tải quốc tế.
- Thu nhập cá nhân khi làm việc trên tàu có được từ hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ phục vụ cho các hoạt động khai thác thủy sản xa bờ.
Khoản giảm trừ bao gồm giảm trừ gia cảnh, giảm trừ đối với các khoản đóng bảo hiểm (bảo hiểm xã hội 8%, bảo hiểm y tế 1.5%, bảo hiểm thất nghiệp 1%) và giảm trừ đối với một số khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo. Trong đó bao gồm khoản đóng góp vào tổ chức, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em, người già tàn tật, không nơi nương tựa. Ngoài ra còn có các khoản đóng góp vào quỹ khuyến học, quỹ từ thiện, nhân đạo,....
2. Cá nhân cư trú, có hoặc không có HĐLĐ
Tổ chức, cá nhân trả tiền công, tiền thù lao khác cho các cá nhân cư trú không ký hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động dưới ba tháng có tổng mức trả thu nhập từ hai triệu 2.000.000 đồng / lần trở lên thì phải khấu trừ thuế TNCN theo mức 10% trên thu nhập trước khi trả cho cá nhân đó.
3. Cá nhân không cư trú
Công thức tính: Thuế TNCN phải nộp = 20% x Thu nhập chịu thuế TNCN
Trong đó: Thu nhập chịu thuế TNCN = Tổng thu nhập - Các khoản thu nhập không chịu thuế TNCN - Các khoản thu nhập được miễn thuế TNCN.
Trên đây là những thông tin liên quan đến vấn đề thuế TNCN mà đội ngũ biên tập viên chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Thuế thu nhập cá nhân được xác định dựa trên từng đối tượng cụ thể. Người lao động cần nắm rõ quy trình tính thuế TNCN để biết được mình phải nộp bao nhiêu thuế, từ đó đảm bảo được quyền lợi của cá nhân. Hi vọng sau khi tham khảo bài viết, bạn đã biết được thuế thu nhập cá nhân là gì và cách tính thuế TNCN hiện nay như thế nào?
