Mặc dù đã trải qua thời kỳ hoàng kim, mô hình kinh doanh nhượng quyền vẫn là một chiến lược hiệu quả và thu hút nhiều doanh nhân. Với khả năng mang lại lợi ích lớn cho cả hai bên nhượng quyền và nhận quyền, đây được xem là cách tiếp cận thông minh để mở rộng thương hiệu cũng như khởi nghiệp an toàn hơn. Hãy cùng tìm hiểu nhượng quyền là gì, các hình thức nhượng quyền kinh doanh phổ biến và những lợi ích mà mô hình này mang lại trong bài viết dưới đây!
Nhượng quyền là gì?
Nhượng quyền (Franchise) là một mô hình kinh doanh trong đó một bên (gọi là bên nhượng quyền) cho phép và hỗ trợ một bên khác (gọi là bên nhận quyền) sử dụng thương hiệu, sản phẩm, dịch vụ và hệ thống vận hành đã được chứng minh hiệu quả. Đổi lại, bên nhận quyền sẽ phải trả một khoản phí hoặc chia sẻ lợi nhuận theo thỏa thuận hợp đồng.
Hình thức này thường được sử dụng để mở rộng quy mô kinh doanh nhanh chóng mà vẫn duy trì tính đồng nhất của thương hiệu. Với nhượng quyền thương hiệu, bên nhận quyền không cần phải xây dựng từ đầu mà có thể dựa vào mô hình kinh doanh đã thành công của bên nhượng quyền. Có thể nói, nhượng quyền kinh doanh không chỉ là một cách để khởi nghiệp an toàn hơn mà còn là cơ hội hợp tác đôi bên cùng có lợi.
Ưu nhược điểm của mô hình kinh doanh nhượng quyền
Mô hình kinh doanh nhượng quyền là một trong những chiến lược phổ biến và hiệu quả trong việc mở rộng thương hiệu và xây dựng mạng lưới kinh doanh. Tuy nhiên, mô hình này cũng có những ưu điểm và nhược điểm riêng.
1. Ưu điểm
Mô hình nhượng quyền mang đến nhiều lợi ích đáng kể cho cả đôi bên.
- Tăng trưởng nhanh chóng: Mô hình này cho phép thương hiệu mở rộng với tốc độ nhanh hơn so với phương thức tự đầu tư mở chi nhánh. Các nhà nhận quyền sẽ chủ động đầu tư và quản lý chi nhánh của mình giúp mô hình kinh doanh nhanh chóng phủ sóng ra nhiều địa điểm.
- Giảm rủi ro cho nhà nhượng quyền: Nhà nhượng quyền có thể chia sẻ rủi ro với các nhà nhận quyền. Mặc dù nhà nhượng quyền vẫn duy trì quyền kiểm soát nhất định đối với các chi nhánh nhưng phần lớn chi phí và rủi ro liên quan đến vận hành hàng ngày sẽ do các nhà nhận quyền chịu trách nhiệm.
- Dễ dàng mở rộng thương hiệu: Mô hình nhượng quyền cho phép một thương hiệu mở rộng không chỉ ở trong nước mà còn ra quốc tế. Các nhà nhận quyền giúp thương hiệu phát triển ở những khu vực mới mà không phải tốn quá nhiều chi phí tiếp thị và nghiên cứu thị trường.
2. Nhược điểm
Dù có nhiều ưu điểm, mô hình nhượng quyền cũng tồn tại một số bất lợi cần được xem xét.
- Mất kiểm soát chất lượng và hình ảnh thương hiệu: Một trong những vấn đề lớn khi áp dụng mô hình này là nhà nhượng quyền có thể mất đi sự kiểm soát tuyệt đối với chất lượng sản phẩm và dịch vụ ở các chi nhánh. Nếu các nhà nhận quyền không tuân thủ đúng quy trình và tiêu chuẩn chất lượng, hình ảnh của thương hiệu có thể bị ảnh hưởng xấu.
- Khó duy trì mối quan hệ đối tác: Mô hình nhượng quyền yêu cầu sự hợp tác lâu dài giữa nhà nhượng quyền và nhà nhận quyền. Tuy nhiên, mối quan hệ này có thể gặp khó khăn khi các nhà nhận quyền không hoàn toàn tuân thủ các nguyên tắc kinh doanh, từ đó gây ra sự mất đồng bộ giữa các chi nhánh và khó khăn trong việc duy trì một chiến lược đồng nhất.
- Chi phí nhượng quyền cao: Để được cấp phép nhượng quyền, các nhà nhận quyền phải trả một khoản phí ban đầu và chia sẻ một phần lợi nhuận cho nhà nhượng quyền. Điều này có thể khiến mô hình không phù hợp với các nhà đầu tư nhỏ lẻ và tạo ra một số yếu tố cản trở đối với việc triển khai và phát triển mô hình.
Các hình thức nhượng quyền phổ biến
Nhượng quyền kinh doanh là một mô hình đa dạng, linh hoạt với nhiều hình thức khác nhau, đáp ứng nhu cầu và mục tiêu của các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Dưới đây là những hình thức nhượng quyền phổ biến nhất hiện nay.
1. Nhượng quyền toàn diện (Full Franchise)
Nhượng quyền toàn diện là hình thức trong đó bên nhượng quyền cung cấp đầy đủ hệ thống kinh doanh bao gồm:
- Thương hiệu: Bên nhận quyền được phép sử dụng thương hiệu nổi tiếng và đã được đăng ký bảo hộ.
- Hệ thống vận hành: Các quy trình từ khâu sản xuất, cung ứng, tiếp thị cho đến quản lý được chuẩn hóa và chuyển giao đầy đủ cho bên nhận quyền.
- Đào tạo và hỗ trợ: Cam kết hướng dẫn, giám sát để đảm bảo sự đồng bộ giữa các cơ sở nhượng quyền.
Đặc điểm nổi bật:
- Mức phí nhượng quyền thường cao vì bên nhận quyền sử dụng trọn gói mọi yếu tố kinh doanh.
- Đảm bảo giảm thiểu rủi ro nhờ sự hỗ trợ chặt chẽ từ bên nhượng quyền.
2. Nhượng quyền không toàn diện (Non-franchise or Licensing)
Khác với nhượng quyền toàn diện, hình thức này chỉ chuyển giao một phần của hệ thống kinh doanh, thường bao gồm nhất là:
- Quyền sử dụng thương hiệu: Bên nhận quyền chỉ được phép sử dụng thương hiệu mà không bắt buộc tuân theo quy trình kinh doanh toàn diện.
- Sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể: Chủ yếu tập trung vào việc cung cấp hoặc phân phối sản phẩm, ví dụ: đại lý độc quyền.
Đặc điểm nổi bật:
- Mức phí thấp hơn so với nhượng quyền toàn diện.
- Sự tự do vận hành lớn hơn nhưng rủi ro cao hơn vì thiếu sự hỗ trợ toàn diện.
.jpg "Nhượng quyền kinh doanh")
3. Nhượng quyền có tham gia quản lý (Management Franchise)
Hình thức này đặc biệt phù hợp với các thương hiệu muốn giữ sự kiểm soát chặt chẽ. Bên nhượng quyền không chỉ cung cấp hệ thống kinh doanh mà còn trực tiếp tham gia quản lý hoạt động của cơ sở nhượng quyền.
Đặc điểm nổi bật:
- Giúp bên nhận quyền giảm gánh nặng vận hành.
- Thường được áp dụng cho các ngành kinh doanh dịch vụ như khách sạn, nhà hàng hoặc các lĩnh vực yêu cầu trình độ chuyên môn cao.
4. Nhượng quyền mô hình kinh doanh (Business Format Franchise)
Đây là hình thức nhượng quyền trọn gói, trong đó bên nhượng quyền chuyển giao cả một mô hình kinh doanh chi tiết. Điều này bao gồm thương hiệu, hệ thống quản lý, công nghệ, đào tạo và marketing.
Đặc điểm nổi bật:
- Bên nhận quyền dễ dàng bắt đầu vì mọi yếu tố kinh doanh đã được chuẩn hóa.
- Áp dụng phổ biến trong lĩnh vực ăn uống, bán lẻ và giáo dục.
5. Nhượng quyền phân phối sản phẩm (Product Distribution Franchise)
Product Distribution Franchise tập trung vào việc nhượng quyền phân phối sản phẩm, thường áp dụng cho các lĩnh vực như ô tô, đồ uống hoặc mỹ phẩm. Bên nhận quyền chủ yếu hoạt động như nhà phân phối độc quyền của sản phẩm đã có thương hiệu.
Đặc điểm nổi bật:
- Chỉ tập trung vào việc phân phối sản phẩm, ít liên quan đến hệ thống kinh doanh.
- Thích hợp với doanh nghiệp đã có kinh nghiệm quản lý kênh bán hàng.
.jpg "Kinh doanh nhượng quyền")
Các thương hiệu nhượng quyền nổi tiếng tại thị trường Việt Nam
Thị trường Việt Nam ngày càng trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho các thương hiệu nhượng quyền, thương hiệu, đặc biệt là trong các lĩnh vực như F&B, bán lẻ và giáo dục. Nhiều thương hiệu quốc tế và trong nước đã ghi dấu ấn mạnh mẽ nhờ mô hình kinh doanh nhượng quyền mang đến cơ hội khởi nghiệp hiệu quả cho nhiều nhà đầu tư. Dưới đây là một số thương hiệu nổi bật.
1. McDonald’s
McDonald’s, một thương hiệu đến từ Mỹ đã tạo dấu ấn khi gia nhập thị trường Việt Nam vào năm 2014. Nổi tiếng với các món ăn biểu tượng như Big Mac, khoai tây chiên cùng dịch vụ khách hàng chuẩn quốc tế, McDonald’s nhanh chóng thu hút sự chú ý. Điểm mạnh của thương hiệu là hệ thống vận hành tiêu chuẩn toàn cầu, sự nhận diện thương hiệu cao và dịch vụ drive-thru phù hợp với đối tượng khách hàng bận rộn.
.jpg "Nhượng quyền thương hiệu")
2. Highland Coffee
Highland Coffee là thương hiệu nhượng quyền thương hiệu nội địa thành công nhất Việt Nam trong lĩnh vực đồ uống. Với mô hình cà phê hiện đại, không gian thoải mái và đa dạng thức uống, Highland Coffee đã thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia hệ thống nhượng quyền. Highland Coffee thu hút đông đảo khách hàng nhờ menu đa dạng với những sản phẩm sáng tạo như cà phê phin truyền thống, trà sữa hiện đại cùng mức giá phù hợp với nhiều phân khúc. Chiến lược đặt cửa hàng ở các địa điểm thuận tiện như trung tâm thương mại và khu dân cư là yếu tố giúp thương hiệu này vươn xa trên thị trường.
3. Phở 24
Phở 24 sử dụng mô hình nhượng quyền kinh doanh để mở rộng thị trường, vừa tạo cơ hội kinh doanh cho những người muốn đầu tư vào ngành F&B, vừa duy trì và phát triển chất lượng món ăn và thương hiệu. Mô hình này giúp chuỗi nhà hàng dễ dàng tiếp cận thị trường và nhanh chóng mở rộng, đồng thời mang đến cho các đối tác nhượng quyền một cơ hội tiếp cận một thương hiệu uy tín đã được khẳng định. Việc Phở 24 có chiến lược phát triển theo hướng nhượng quyền còn giúp tăng cường sự nhận diện thương hiệu và khả năng phát triển trên diện rộng.
Khách hàng mà Phở 24 hướng tới bao gồm các đối tượng từ người dân Việt Nam đến du khách quốc tế. Ngoài việc giữ hương vị truyền thống, Phở 24 còn linh hoạt trong việc mở rộng các lựa chọn, chẳng hạn như phở chay hay các món phở mang tính sáng tạo khác để phục vụ nhiều nhóm đối tượng khách hàng, bao gồm cả những người ăn chay hay muốn thử những món mới lạ.
Qua bài viết của Phương Nam 24h, có thể thấy rằng mô hình nhượng quyền vẫn còn rất nhiều dư địa để phát triển với nhiều lợi ích rõ rệt trong việc mở rộng thương hiệu và quản lý rủi ro. Tuy nhiên để thành công, mô hình này cần phải được quản lý cẩn thận, đặc biệt trong việc duy trì chất lượng, kiểm soát vận hành và lựa chọn đối tác nhượng quyền đáng tin cậy.
