Ô nhiễm môi trường nước là một trong những vấn đề gây nhức nhối của xã hội hiện nay. Tình trạng này ngày càng có những chuyển biến xấu ở cả nông thôn và thành thị, làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống người dân cũng như nền kinh tế đất nước. Chỉ cần tìm hiểu về thực trạng ô nhiễm nguồn nước ở Việt Nam hiện nay, bạn sẽ thấy được đây không còn là vấn đề một cá nhân hay tổ chức có thể giải quyết mà phải cần đến sự chung tay của cả cộng đồng.
Thực trạng ô nhiễm nguồn nước tại nông thôn
Nông thôn Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây đã có những thay đổi lớn. Nhà cửa xây dựng khang trang, đẹp đẽ, đường xá phong quang, trường học xây mới, hệ thống lưới điện được hoàn thiện,.... Điều này đã cải thiện tích cực đời sống của người dân. Tuy nhiên, khi cuộc sống nông thôn ngày càng đi lên thì hiện trạng ô nhiễm môi trường nước lại xuất hiện và gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng. Rác thải hòa tan, các trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm xả nước thải xuống dòng sông khiến nó trở nên đen kịt. Bên cạnh đó, việc lạm dụng phân bón hóa học, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu trong nông nghiệp cũng là nguyên nhân làm cho đất đai, nguồn nước bị ô nhiễm.
Ở nhiều vùng nông thôn hiện nay, các ao, hồ không còn có thể dùng để nuôi trồng thủy hải sản. Nước giếng khơi cũng không thể dùng trong sinh hoạt, tắm giặt hay nấu ăn hàng ngày. Thậm chí, nguy hiểm hơn nữa là người dùng còn phải cảnh giác khi sử dụng nguồn nước ngầm vì nó có thể chứa những tác nhân gây hại. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ô nhiễm nước tại khu vực nông thôn trầm trọng nhất đó chính là do chất thải rắn và nước thải của các trang trại chăn nuôi hoặc từ những làng nghề đang phát triển. Theo đó, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 84,5 triệu tấn chất thải từ hoạt động này nhưng lại có đến 80% trong tổng số đó chưa qua xử lý.
Đây đều là những nguyên nhân chính gây ô nhiễm nước và làm cho dịch bệnh lây lan nhanh trong cộng đồng. Theo báo cáo từ Bộ Y tế, tổng số ca bệnh truyền nhiễm tại nông thôn bắt nguồn từ nguồn nước chiếm đến 80%. Vây nên, tình trạng cấp bách hiện nay đó là tìm ra biện pháp xử lý nước thải để người dân có được nguồn nước chất lượng phục vụ cho cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày.
Thực trạng ô nhiễm nước tại khu vực đô thị
Mặc dù các cấp, ban ngành ở nước ta hiện nay đang cố gắng thực hiện chính sách bảo vệ môi trường, tuy nhiên ô nhiễm nguồn nước vẫn đang là thực trạng đáng lo ngại, đặc biệt tại các tỉnh, thành phố và khu đô thị. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa phát triển với tốc độ nhanh chóng cùng sự gia tăng dân số đã gây ra những áp lực nặng nề lên tài nguyên nước.
Tình trạng ô nhiễm nguồn nước ở đô thị xuất hiện rõ nhất đó là thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Tại đây, nước thải sinh hoạt hầu như không được qua xử lý mà xả thẳng trực tiếp ra sông, suối, kênh, mương. Bên cạnh đó, các cơ sở sản xuất kinh doanh, bệnh viện và cơ sở y tế cũng chưa có hệ thống xử lý nước thải hay không thể thu gọn hết được chất thải rắn cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm này. Ở các đô thị nhỏ hơn, ô nhiễm nguồn nước nội thành cũng đang là vấn đề nổi cộm. Điển hình có thể kể đến như: sông Phú Lộc tại Đà Nẵng, kênh Bến Đình ở thành phố Vũng Tàu,... đang ở mức độ đáng báo động khi chất lượng nguồn nước ngày một suy giảm đáng kể.
Hiện nước ta có khoảng 49 nhà máy xử lý nước thải tại các khu đô thị đi vào vận hành với công suất 1.181.380 m3 / ngày. Dù hệ thống thoát nước đạt 60% nhưng tổng lượng nước thải thu gom được chỉ chiếm khoảng 13%. Còn những nơi khu đô thị loại IV trở nên thì có lượng nước thải thu gom đạt 21,35%. Điều này đã khiến cho chất thải không được xử lý lâu dần tích tụ lại và gây ra ô nhiễm nghiêm trọng đến nguồn nước.
Hậu quả của ô nhiễm môi trường nước
1. Ảnh hưởng đến sức khỏe con người
Khi nước bị ô nhiễm sẽ chứa một lượng lớn chất hữu cơ như: phenol, thuốc trừ sâu, linden, sevin, endrin,.... Đây là nguyên nhân trực tiếp làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người, nếu nhiễm phải các chất này trong một thời gian sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Ngoài ra, nguồn nước nhiễm kim loại nặng như: thủy ngân, chì, asen,... nếu có hàm lượng quá cao cũng sẽ làm cho cơ thể bị nhiễm độc, trầm trọng hơn là dẫn đến bệnh đột biến, ung thư. Trong một vài nghiên cứu cho thấy, nếu sử dụng quá nhiều nước có chứa chất asen, người dùng có thể sẽ bị mắc bệnh ung thư da. Trường hợp dùng nước bị nhiễm chì quá lâu sẽ dễ bị mắc bệnh thận, thần kinh, thiếu máu,.... Nhiễm lưu huỳnh là nguyên nhân gây ra bệnh về đường tiêu hóa hay nhiễm natri sẽ ảnh hưởng đến tim mạch, gây cao huyết áp. Bên cạnh đó, vi khuẩn có trong chất thải sinh hoạt cũng làm cho người dùng mắc phải bệnh tả, bại liệt hoặc thương hàn.
Mỗi năm, các tổ chức y tế vẫn đưa ra những con số đáng báo động về tình trạng ô nhiễm nước liên quan đến sức khỏe con người. Theo đó, khoảng 20.000 người mắc bệnh ung thư và khoảng 9.000 ca tử vong hàng năm là do sử dụng nguồn nước bẩn. Khoảng 44% trẻ em bị mắc các bệnh giun sán, 25% trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng cũng bắt nguồn từ nguyên nhân này. Điều đáng lo ngại ở đây là những con số này vẫn liên tục tăng lên và chưa có dấu hiệu sụt giảm.
Ở Hà Nội, có những nơi được biết đến với tên gọi là “làng ung thư”. Tại đây, người dân đang phải sống trong tình trạng ô nhiễm nước nghiêm trọng, không có nước sạch để sinh hoạt hàng ngày. Điều đó đã khiến cho số lượng người bị mắc các bệnh ngoài da liên tục tăng lên. Nguy hiểm hơn, đây còn là mối đe dọa nghiêm trọng về bệnh ung thư, bệnh hiểm nghèo. Đây được xem là nguyên nhân chính dẫn đến cái chết của nhiều người dù hơn một nửa trong số đó còn chưa qua tuổi 55. Mắc dù chính quyền địa phương đã đưa ra nhiều phương án cải thiện tình trạng ô nhiễm nhưng vẫn chưa thể mang đến kết quả tốt vì nguồn nước bị nhiễm bẩn đã vượt nhiều lần so với mức cho phép. Chính điều này đã làm người dân nơi đây mỗi ngày đều phải sống trong cảnh khó khăn và lo sợ về sức khỏe của bản thân.
2. Ảnh hưởng đến nền kinh tế
Để xử lý tình trạng ô nhiễm nguồn nước không phải là điều dễ dàng và phải tốn rất nhiều chi phí. Điều này gây ra những tổn hại lớn đến nền kinh tế nước ta. Tuy nhiên, chất thải nếu không được xử lý sớm thì sẽ nhanh chóng tích tụ, làm ảnh hưởng nguồn nước ngầm và mặt đất. Đồng thời, ô nhiễm nước còn gây ra những thiệt hại về kinh tế của người nông dân. Khi tình trạng này diễn ra, việc nuôi trồng thủy hải sản không thể thực hiện và gây ra những tác động lớn đến thị trường xuất khẩu hải sản của nước ta.
Với những thực trạng đáng báo động như hiện nay, việc tìm ra giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường nước để giải quyết triệt để tình trạng này đang là điều cần thiết và cấp bách. Nhà nước cần nâng cao tuyên truyền trong cộng đồng để mọi người dân nhận thấy được tính nghiêm trọng của sự việc và có ý thức hơn để bảo vệ nguồn nước. Đồng thời, Nhà nước, các doanh nghiệp, cơ sở y tế, cơ sở sản xuất, kinh doanh,... cần đầu tư vào hệ thống xử lý rác thải, hạn chế tình trạng các chất thải xả trực tiếp ra ao, hồ sông suối mà chưa qua xử lý.
Trên đây là thực trạng ô nhiễm môi trường nước hiện nay mà đội ngũ biên tập viên Phương Nam 24h muốn chia sẻ đến bạn. Đây là một trong những vấn đề nóng tại Việt Nam cũng như trên thế giới và cần được nhiều người biết đến. Bảo vệ nguồn nước sạch không phải là nhiệm vụ của riêng cá nhân hay tổ chức nào mà đó là trách nhiệm của cả cộng đồng và toàn nhân loại. Vậy nên, chúng tác cần phải có ý thức hơn về các hành động hàng ngày, cùng nhau chung tay để bảo vệ nguồn nước sạch cũng như bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng.
