Nếu bạn làm việc trong lĩnh vực IT, công nghệ thì chắc hẳn đã từng nghe qua cụm từ deep web nhưng thuật ngữ này lại khá xa lạ với nhiều người. Và bạn đã bao giờ tự hỏi lý do tại sao một số thông tin cá nhân, tài khoản, địa chỉ hoặc tài liệu không thể được truy cập trực tiếp bằng các công cụ tìm kiếm thông thường? Trong bài viết này, hãy cùng chúng tôi hiểu rõ hơn về khái niệm deep web là gì, cách truy cập deep web an toàn, nhanh chóng cũng như những nguy cơ mà bạn có thể sẽ đối mặt khi khám phá địa tầng bí ẩn này.
Deep web là gì?
Deep web còn được biết đến tên gọi như web chìm, mạng chìm hay web ẩn, là một thuật ngữ đặc biệt được sử dụng để mô tả các trang web hoặc nội dung trên World Wide Web (WWW) không thuộc phạm vi của web nổi (những trang web mà bạn dễ dàng truy cập hàng ngày). Hiểu đơn giản, deep web không được đánh dấu và không thể tìm kiếm thông qua các máy tìm kiếm thông thường như Google, Yahoo hoặc Bing.
Theo đó, nội dung của web ẩn được giấu bên dưới các bản mẫu HTML và thường yêu cầu mật khẩu hoặc những biện pháp bảo mật khác để truy cập thông qua trang web công cộng. Quy mô của deep web là rất lớn, mặc dù không thể chính xác đo lường nhưng ước tính cho thấy dạng web này có thể chứa đến 7,5 Petabyte nội dung. Để có cái nhìn cụ thể hơn thì bạn có thể hình dung deep web chứa khoảng gấp 5.000 lần so với toàn bộ nội dung trang web có thể được tìm thấy trên các công cụ tìm kiếm.
Những giá trị và mặt trái của deep web có thể bạn chưa biết
Thông qua khái niệm deep web là gì ở trên, chắc hẳn bạn đã có cái nhìn tổng quan về một phần chìm của Internet mà ít người biết đến. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn thì bạn cần đi sâu tìm hiểu về các giá trị và mặt trái của deep web mang lại cho cuộc sống của chúng ta ngày nay.
1. Các giá trị lợi ích deep web mang lại
Với vùng không gian rộng lớn như đại dương, deep web là thế giới bí ẩn chứa vô vàn kiến thức, thông tin mà chúng ta không thể tiếp cận nếu chỉ sử dụng các công cụ tìm kiếm thông thường. Do đó, vấn đề truy cập deep web không hẳn là điều xấu mà sẽ tùy thuộc vào cách chúng ta tương tác và sử dụng. Dưới đây là những lợi ích deep web mang lại:
- Khả năng bảo mật: đảm bảo sự an toàn cho quyền riêng tư cũng như danh tính của người dùng thông qua việc cung cấp tính năng truy cập ẩn danh và mã hóa thông tin. Điều này cho phép bạn duyệt web mà không phải lo sợ bị theo dõi bởi các tổ chức, chính phủ hoặc hacker.
- Truy cập tài liệu và thông tin: cung cấp nguồn tài nguyên và dữ liệu giá trị không được công bố trên các công cụ tìm kiếm thông thường. Điều này bao gồm báo cáo kỹ thuật, tài liệu nghiên cứu, sách điện tử và nguồn thông tin chuyên ngành không thể truy cập trên surface web.
- An toàn mua bán: deep web tạo ra môi trường an toàn hơn cho các giao dịch trực tuyến dựa trên hệ thống thanh toán tiền mã hóa và các kênh bảo mật, qua đó giúp bảo vệ người dùng khỏi những rủi ro liên quan đến việc tiết lộ thông tin cá nhân và giao dịch tài chính.
- Tự do ngôn luận: với việc truy cập ẩn danh và không bị kiểm duyệt, web chìm trở thành một không gian tự do ngôn luận, cho phép mọi người thảo luận, bộc lộ quan điểm mà không bị hạn chế bởi sự giám sát hoặc kiểm duyệt.
2. Những mặt tối của deep web
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích giá trị như đã nên trên nhưng vẫn không thể phủ nhận rằng, web đen là nơi chứa các hoạt động bất hợp pháp hay đen tối và bạn nên cân nhắc những mặt này trước khi truy cập:
- Thị trường đen: nơi diễn ra nhiều giao dịch đen tối và vi phạm pháp luật như ma túy, vũ khí, giấy tờ giả, tài khoản ngân hàng, thậm chí là dịch vụ thuê sát thủ,....
- Hoạt động tội phạm: tìm kiếm trên deep web đồng nghĩa với việc bạn sẽ tham gia vào một nền tảng với những hoạt động bất hợp pháp trực tuyến như rửa tiền, đánh cắp thông tin cá nhân, tấn công mạng, thực hiện các hình thức lừa đảo, kinh doanh các dịch vụ đen tối,....
- Truy cập vào nội dung bạo lực và bệnh hoạn: dễ dàng nhìn thấy những nội dung độc hại, bệnh hoạn và không lành mạnh như video bạo lực, lạm dụng trẻ em, hoạt động xâm hại cá nhân, hướng dẫn về tạo bom, đánh cắp thông tin,....
- Phần mềm độc hại và tấn công mạng: truy cập web ẩn mang lại rủi ro lớn vì đây là môi trường mà các tội phạm mạng và hacker có thể giao tiếp để mua bán các công cụ tấn công và thậm chí phát tán phần mềm độc hại như ransomware, botnet và việc khám phá deep web có thể là nguyên nhân máy tính bị nhiễm virus.
- Vi phạm quyền riêng tư và theo dõi: do không được giám sát hoặc kiểm duyệt nên deep web trở thành môi trường lý tưởng cho các hoạt động đen tối và nhiều hình thức tấn công mạng như lừa đảo, lan truyền tin tức giả mạo, phát tán virus / malware. Vậy nên bạn cần thận trọng để tránh rơi vào các rủi ro này.
- Khả năng truy cập thông tin sai: Do thiếu khâu kiểm duyệt và sàng lọc dữ liệu nên người dùng có thể gặp khó khăn trong việc kiểm tra tính xác thực cũng như độ tin cậy của thông tin, tạo ra rủi ro tiềm tàng cho sự lừa đảo hoặc hiểu lầm không đáng có.
- Khó kiểm soát lịch sử giao dịch: các giao dịch tài chính trên deep web sẽ được thực hiện ẩn danh và sử dụng tiền mã hóa nên việc quản lý là không khả thi, điều này đã tạo cơ hội cho các tổ chức phi pháp rửa tiền hoặc tài trợ cho các hoạt động bị cấm.
Các cấp bậc của deep web trên Internet
Với hệ thống thông tin toàn cầu rộng khổng lồ như hiện nay, mạng Internet thường được chia thành 8 cấp độ từ đơn giản đến phức tạp và khi càng tiến vào cấp độ sâu hơn thì những trang web đó càng khó xâm nhập. Để rõ hơn thì bạn có thể tìm hiểu về vị trí của deep web và các cấp độ của Internet ngay dưới đây nhé.
Cấp 0: Common web (Web phổ thông)
Cấp độ 0 sẽ hiển thị những nội dung mà bạn có thể thường xuyên truy cập thông qua các công cụ tìm kiếm để trải nghiệm hàng ngày như facebook.com, youtube.com, phuongnam24h.com,... và nhiều trang web phổ biến khác luôn sẵn có cho việc truy cập.
Cấp 1: Surface web (Web bề nổi)
Khi web chìm đạt đến cấp độ 1, chúng có thể chứa những trang web độc hại hơn như Reddit và người dùng vẫn có khả năng truy cập dễ dàng dựa trên một số công cụ tìm kiếm thông thường. Lúc này, bạn sẽ nhận được cảnh báo về tính an toàn và lành mạnh của trang web.
Cấp 2: Bergie web (Web vô thừa nhận)
Bergie là mức giới hạn cuối cùng của deep web có thể thừa nhận cho phép bạn truy cập vào đường dẫn theo cách thông thường bởi lẽ các cấp độ sau đó sẽ yêu cầu sử dụng Tor, proxy hoặc thậm chí thay đổi phần cứng để tìm kiếm. Tại bergie web, người dùng có thể khám phá các nền tảng web ngầm như là 4chan chẳng hạn.
Cấp 3: Deep web (Web ẩn)
Chỉ khi sử dụng proxy thì bạn mới có thể truy cập deep web ở cấp độ này và tại đây, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp các thông tin bạo lực, hình ảnh máu me hoặc các vụ hack website đình đám. Đây cũng được xem là mức độ khởi đầu của deep web và vì lẽ đó mà ở những mức độ tiếp theo, việc truy cập chỉ có thể được thực hiện thông qua Tor, đồng thời sẽ chứa nhiều thông tin ghê rợn cũng như nhạy cảm hơn.
Cấp 4: Charter web
Với mức độ cấp 4 này thì bạn cần phân chia làm thành hai phần như sau:
- Phần đầu có thể truy cập qua Tor: tồn tại nhiều nội dung không lành mạnh như buôn bán người, ma túy, chợ đen, vũ khí, phim ảnh bị cấm, truyền bá tư tưởng chống đối xã hội,....
- Phần sau truy cập bằng cách chỉnh sửa phần cứng (Closed Shell System): nội dung phát triển tại đây sẽ có hướng tệ hơn rất nhiều. Đây là nơi chứa đựng nhiều nội dung bị cấm, thông tin đen tối, các thí nghiệm trong chiến tranh thế giới thứ 2, Law of 13 (một tổ chức tội phạm nguy hiểm), tài liệu dị giáo đã bị cấm, thậm chí cả vị trí của Atlantis.
Cấp 5: Marianas web
Đến tận cấp độ này thì bất kỳ ai phát hiện và biết đến nó đều cảm thấy vô cùng may mắn. Bởi vì tại đây có những tài liệu bí mật liên quan đến chính phủ Mỹ và nhiều quốc gia lớn trên thế giới.
Cấp 6: Inbetween level
Cấp độ 6 được xem như một rào cản tạo nên khoảng cách giữa cấp 5 và cấp 7, 8, nhằm mục đích ngăn chặn các cá nhân có thể thâm nhập tiếp cận cấp độ cao hơn.
Cấp 7: The Fog/Virus soup
Cấp độ The Fog được đánh giá như một vùng chiến tranh, nơi diễn ra các giao dịch mua bán có giá trị cực kỳ cao và đây cũng là nguồn gốc phát tán virus, nơi ẩn mình của các cao thủ và những người sống lập dị. Mọi người ở mức độ này luôn nỗ lực tiến lên cấp độ cuối cùng nhưng đồng thời lại ngăn chặn sự xâm nhập của người khác đến đó. Vì vậy, đây cũng là một tầng lớp được tạo ra để bảo vệ cấp độ 8.
Cấp 8: The Primarch system
Primarch System là hệ thống kiểm soát Internet và tại đó không tồn tại chính phủ cũng như không có bất kỳ tổ chức nào có thể kiểm soát được. Cấp độ 8 này đã bị phát hiện từ năm 2000 nhưng không có ai biết chính xác có những thông tin và hoạt động nào nằm bên trong.
Cấp độ cuối cùng này của deep web sẽ không đáp lại những tương tác của bạn mà thay vào đó, nó gửi đi các lệnh không thể thay đổi cho toàn bộ mạng một cách ngẫu nhiên. Theo đó, cấp độ 8 được cho là bị ngăn chặn bởi "level 17 quantum t.r.001 level function lock" - bức tường vô hình hiện nay hầu như không có bất kỳ loại máy tính nào có thể phá vỡ. Do đó người ta thường nói rằng Primarch system là “ông trùm” cuối cùng của Internet.
Sự khác biệt giữa deep web và dark web
Nhiều người sẽ lầm tưởng deep web và dark web là một bởi lẽ hai thuật ngữ này đều liên quan đến Internet và không thể được liệt kê hoặc nhìn thấy bằng các công cụ tìm kiếm thông thường. Tuy nhiên thì đây là hai phạm trù khác nhau, mang ý nghĩa và tính chất riêng biệt mà người dùng có thể phân biệt chúng một cách rõ ràng:
| Deep Web | Dark Web | |
| Khái niệm | Deep web là phần chìm của Internet không dễ nhìn thấy hoặc mở trực tiếp thông qua các công cụ tìm kiếm thông thường như Google, Yahoo hay Bing. Đây là nơi chứa đựng các cơ sở dữ liệu, giao dịch và thông tin không được công bố rộng rãi hoặc bảo vệ bằng mật khẩu. | Là phần tăm tối của deep web, chứa những dữ liệu không được công bố, nơi mà bạn chỉ có thể tiếp cận bằng cách sử dụng Tor (The Onion Router). Tor cung cấp khả năng duyệt web ẩn danh an toàn thông qua quá trình chuyển tiếp đến nhiều nút mạng và giấu đi địa chỉ IP của người dùng. |
| Nguồn thông tin | Chứa đựng các dữ liệu chủ yếu mang tính chất riêng tư, không được công bố và bảo mật cao, bao gồm thông tin về email cá nhân, hồ sơ y tế, tài khoản ngân hàng và một số dịch vụ online yêu cầu xác thực cao. | Chủ yếu bao gồm các dữ liệu phi pháp hoặc mang tính chất đen tối như buôn bán vũ khí, ma túy, bạo lực, dịch vụ tấn công mạng, tổ chức khủng bố và các hoạt động tội phạm khác. |
| Trình duyệt | Có thể dùng trình duyệt công cộng để truy xuất nhưng đòi hỏi thông tin xác thực, mật khẩu hoặc đường dẫn đặc biệt. | Chỉ có thể sử dụng phần mềm Tor. |
| Quyền riêng tư | Thực hiện mã hóa dữ liệu và xác thực người dùng, từ đó bảo vệ thông tin cá nhân và hạn chế truy cập trái phép. | Bảo mật quyền riêng tư và truy cập ẩn danh, giấu địa chỉ IP, ngăn chặn việc bị theo dõi hoặc kiểm soát. |
| Ảnh hưởng pháp lý | Đa số đều hợp pháp nhưng vấn tồn tại nhiều hoạt động lừa đảo, trục lợi, phi pháp. | Chứa các hoạt động vi phạm pháp luật và trái đạo đức, gây ra nhiều vấn đề pháp lý và được xem là mối đe dọa đối với an ninh mạng toàn cầu. |
Tóm lại, deep web là thuật ngữ tổng quát mô tả phần chìm của Internet, không thể được truy cập thông qua các công cụ tìm kiếm thông thường. Trái lại, dark web là phần con tăm tối của deep web, nổi bật với khả năng truy cập ẩn danh, giấu IP và chứa nhiều hoạt động phi pháp.
Truy cập deep web, liệu có nên mạo hiểm?
Như đã trình bày ở trên thì nội dung được cung cấp ở các tầng ban đầu của deep web (nơi mà bạn có thể truy cập bằng những công cụ tìm kiếm hằng ngày) vẫn được đánh giá là bình thường và không có gì vi phạm nguyên tắc cộng đồng. Tuy nhiên, khi tiến sâu vào trong web chìm kể từ cấp độ thứ 3, bạn sẽ phải đối mặt với tội phạm công nghệ cao cũng như nhiều nguồn thông tin độc hại, nhạy cảm và ảnh hưởng tiêu cực cho cuộc sống thực của mình.
Do đó, chúng tôi khuyến cáo người dùng không nên đi quá giới hạn hay tiếp cận quá sâu vào deep web bởi vì bạn sẽ không thể biết được điều gì sẽ xảy ra nếu bản thân vô tình biết được bí mật, đọc quá nhiều thông tin bị cấm hoặc không lành mạnh.
Đặc biệt, nếu deep web truy cập vào thông tin cá nhân, dữ liệu của bạn có thể bị tội phạm mạng đánh cắp để sử dụng, bán trên chợ đen hoặc gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống cá nhân của bạn. Hơn nữa, các thiết bị bạn sử dụng để truy cập như dù phần cứng hay phần mềm, laptop hay PC,... thì đều có thể dễ dàng bị virus tấn công, nhiễm phải mã độc hoặc bị hacker theo dõi,.... Trong trường hợp bạn đã vô tình truy cập và gặp sự cố, việc liên hệ ngay tới các công ty bảo mật hoặc dịch vụ an ninh mạng sẽ là quyết định khôn ngoan để giải quyết tình huống khẩn cấp cũng như hạn chế rủi ro đến mức thấp nhất.
Cách truy cập deep web chi tiết cho những ai tò mò
Mặc dù dữ liệu từ deep web không được phép lập chỉ mục hay công bố rộng rãi trên các công cụ tìm kiếm thông thường nhưng người dùng vẫn có thể truy cập thường xuyên, đó là nhờ trình duyệt Tor (The Onion Router). Đây là một nền tảng đặc biệt cho phép bạn duyệt web bảo mật bằng cách ẩn danh dựa trên quá trình định tuyến kết nối qua nhiều nút mạng trên khắp thế giới và giấu đi địa chỉ IP.
Dưới đây là cách vào deep web chi tiết:
- Tải và cài đặt trình duyệt Tor: Trước hết thì bạn cần tiến hành tải và cài đặt trình duyệt Tor về thiết bị của mình từ trang web chính thức của công cụ là https://www.torproject.org. Trang web này sẽ mang đến cho bạn phiên bản Tor trình duyệt phù hợp với mọi hệ điều hành.
- Kết nối với mạng Tor: Sau khi thiết lập thành công, hãy mở trình duyệt Tor và đợi khoảng vài phút cho đến khi quá trình kết nối với mạng Tor thành công.
- Truy cập địa chỉ .onion: Tiếp theo, bạn có thể tìm kiếm trên deep web bằng cách nhập địa chỉ .onion vào thanh đường dẫn của trình duyệt Tor và lưu ý rằng, mỗi trang web trên web chìm sẽ có một địa chỉ .onion duy nhất.
Tuy nhiên, nếu chỉ để thỏa mãn sự tò mò thì bạn không nên tiếp cận vào deep web vì chúng chứa nhiều thông tin không lành mạnh, trái đạo đức, bất hợp pháp, đôi khi có thể gây nguy hiểm cho người truy cập và dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Một số lưu ý quan trọng khi truy cập deep web
Nhắc đến việc truy cập deep web, chúng ta không thể không đề cập đến những khía cạnh nguy hiểm và phức tạp mà người dùng có thể sẽ phải đối mặt. Trong bối cảnh này, việc giữ cho bản thân an toàn và bảo vệ thông tin cá nhân trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà bạn cần xem xét khi bước chân vào thế giới ẩn danh của deep web.
- Bảo vệ bản thân: Trước có ý định khi tham gia deep wed thì hãy đảm bảo rằng bạn đã cập nhật cũng như kích hoạt các ứng dụng bảo mật, tường lửa, chương trình chống vi-rút để bảo vệ máy tính cùng với dữ liệu cá nhân khỏi những nguy cơ và rủi ro luôn rình rập.
- Dùng trình duyệt an toàn: Tor Browser là một trong những trình duyệt an toàn nhất hiện nay, được thiết kế đặc biệt để truy cập vào deep web với khả năng che giấu địa chỉ IP của bạn và tăng cường quyền riêng tư trực tuyến.
- Đề phòng các liên kết không an toàn: Hạn chế truy cập các liên kết không rõ nguồn gốc hoặc kém đáng tin cậy trên web chìm bởi vì những link này thường dẫn bạn đến các trang độc hại, lừa đảo, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ đe dọa, nhiễm virus máy tính và lộ thông tin cá nhân của bạn.
- Bảo vệ thông tin cá nhân: Hãy đảm bảo rằng bạn không tiết lộ thông tin cá nhân như địa chỉ, tên, thông tin tài khoản ngân hàng, số điện thoại,... cho bất kỳ ai. Việc duy trì một mức độ ẩn danh cao là quan trọng để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng.
- Phương thức thanh toán an toàn: Hãy ưu tiên sử dụng các phương thức thanh toán bảo mật như tiền ảo hoặc các dịch vụ không liên quan trực tiếp đến thông tin cá nhân của bạn. Tránh sử dụng thẻ tín dụng hoặc tài khoản ngân hàng vì điều này dễ dẫn đến nguy cơ bị đánh cắp thông tin phi pháp.
- Hiểu rõ và tuân thủ luật pháp: Deep web thường chứa đựng nhiều hoạt động bất hợp pháp nên trước khi tham gia, bạn cần chắc chắn rằng mình đã đọc và hiểu rõ các quy định pháp luật địa phương nhằm tránh rủi ro pháp lý cũng như các hậu quả tiềm ẩn.
Như vậy qua bài viết này, Phương Nam 24h đã chia sẻ đến bạn deep web có gì, làm thế nào để truy cập web chìm an toàn, nhanh chóng và những rủi ro tiềm ẩn mà bạn có thể sẽ phải đối mặt. Việc nắm vững những khía cạnh an ninh cũng như quyền riêng tư là chìa khóa quan trọng để bảo vệ bản thân và thông tin cá nhân của bạn. Hãy nhớ rằng deep web mang theo nhiều nguy cơ và không được kiểm soát nên bạn cần thận trọng, tỉnh táo để đưa ra những quyết định thông thái khi tham gia vào thế giới ẩn danh phức tạp này.
