Cho dù ý tưởng kinh doanh có hay và khả thi đến đâu nhưng nếu như không có vốn thì chắc chắn chỉ có thể nằm trong đầu hoặc trên những trang giấy. Vậy làm thế nào để ý tưởng của bạn trở thành hiện thực? Đó chính là hãy bắt tay vào thực hiện, nhưng để làm được thì bạn cần phải chuẩn bị cho mình một nguồn vốn. Nếu như tự bản thân mình không đủ vốn thì bạn có thể đi kêu gọi từ những nhà đầu tư, hay còn được biết đến với khái nhiệm gọi vốn. Vậy cụ thể thì kêu gọi vốn đầu tư là gì? Làm thế nào để các startup gọi vốn thành công?
Gọi vốn đầu tư là gì?
Gọi vốn đầu tư tiếng Anh là capital calls, là một thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến trong kinh doanh hiện nay. Hiểu một cách đơn giản thì điều này có nghĩa là các doanh nghiệp hoặc startup trình bày các ý tưởng kinh doanh và đưa ra những lời kêu gọi, thuyết phục nhà đầu tư rót vốn cho dự án hoặc cho doanh nghiệp. Nhờ đó, doanh nghiệp sẽ có thêm nguồn vốn để phát triển dự án hoặc sản phẩm, dịch vụ của mình.
Thời điểm nào là tốt nhất để kêu gọi vốn đầu tư
Các nhà đầu tư chỉ rót vốn khi bạn có thể chứng minh được tầm nhìn và tiềm năng trong chiến lược, doanh số. Bên cạnh đó, một yếu tố quyết định khác đó là sự tin tưởng giữa hai bên. Việc xác định thời điểm để kêu gọi vốn đầu tư cũng vô cùng quan trọng và một phần quyết định lời kêu gọi có thành công hay không. Về cơ bản, khi kêu gọi vốn đầu tư, bạn cần lựa chọn đúng thời điểm.
1. Chỉ kêu gọi vốn đầu tư khi đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng
Khi bạn đã có một nguồn kinh phí nhất định cùng với ý tưởng hoặc mặt hàng kinh doanh lợi nhuận cao để thuyết phục nhà đầu tư thì khi đó hãy cân nhắc đến việc kêu gọi vốn. Bạn nên chuẩn bị thật tốt kế hoạch của mình để có thể nâng cao xác suất gọi vốn thành công.
Các nhà đầu tư sẽ không rót vốn theo cảm xúc mà hơn hết, họ luôn có sự nhìn nhận một cách khách quan và rõ ràng về tiềm năng về dự án, sản phẩm hoặc dịch vụ của của doanh nghiệp. Chính vì vậy, khi đi kêu gọi vốn đầu tư, bạn hãy chuẩn bị thật tốt về ý tưởng và các bước thuyết phục để nhà đầu tư tin vào mức độ khả thi và sự thành công của dự án.
2. Nguồn vốn đầu tư đó sẽ giúp doanh nghiệp phát triển
Nguồn vốn đi kêu gọi đầu tư sẽ được dùng để phát triển dự án hoặc sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp. Vậy nên, hãy chắc chắn là điều này sẽ giúp doanh nghiệp phát triển. Cụ thể, đối với các doanh nghiệp đang trong giai đoạn khởi nghiệp, việc kêu gọi vốn đầu tư có thể dùng để nâng cấp, sửa chữa, mua sắm thiết bị phục vụ cho mục đích kinh doanh.
Còn nếu là doanh nghiệp vừa mới thành lập thì việc kêu gọi vốn thường được chia thành 3 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1 là để doanh nghiệp xây dựng sản phẩm và tiếp cận khách hàng, giai đoạn 2 là để phát triển thị trường. Cuối cùng với giai đoạn 3, nguồn vốn thường dùng để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.
Các cách thức kêu gọi vốn đầu tư
Chắc hẳn, hầu hết các startup đều cảm thấy đau đầu về nguồn tiền khi bắt đầu kinh doanh. Họ cần phải tìm kiếm nguồn vốn đầu tư để có thể biến ước mơ của mình trở thành hiện thực. Vậy thì có thể kêu gọi vốn đầu tư ở đâu? Dưới đây là một số cách thức kêu gọi vốn sẽ giúp bạn có thể nhanh chóng triển khai ý tưởng của mình.
1. Vốn của chính mình
Có khoảng 90% chủ doanh nghiệp bắt đầu hoạt động từ nguồn vốn của chính mình. Để có được nguồn tiền lớn như vậy thì có thể bạn sẽ mất một khoảng thời gian dài tiết kiệm. Tuy nhiên, việc sử dụng tiền của mình để kinh doanh sẽ giúp bạn không bị mất quyền kiểm soát hoặc sở hữu cổ phần của công ty. Bên cạnh đó, vốn của chính mình cũng sẽ giúp bạn tránh được những khoản vay lớn cũng như không cần thanh toán tiền lãi hàng tháng.
2. Kêu gọi đầu tư từ gia đình, bạn bè
Nhiều người khi không có đủ tiền kinh doanh thường sẽ tìm kiếm nguồn đầu tư từ gia đình, bạn bè thay vì tìm nguồn hỗ trợ bên ngoài. Tuy nhiên, dù có là những người thân quen thì bạn cũng phải thuyết phục họ bằng kế hoạch kinh doanh rõ ràng, giải thích về những điều bạn dự định sẽ làm, định hướng trong tương lai và số vốn cần thiết.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần phải đưa ra lời cam kết dự định bao lâu sẽ hoàn lại số vố đã vay. Điều này sẽ giúp họ cảm thấy yên tâm hơn và biết được số tiền của mình được dùng vào việc gì, có an toàn hay không và thời gian để lấy lại được vốn. Từ đó, mới đưa ra quyết định có nên hỗ trợ bạn hay không.
3. Gọi vốn cộng đồng
Một nguồn vốn khác mà bạn có thể kêu gọi đó chính là vốn từ cộng đồng. Với cách này, bất kỳ ai cũng có thể tham gia đầu tư và hình thức huy động vốn sẽ dựa vào sự ủng hộ của công chúng, hay còn được gọi là kêu gọi tài trợ từ đám đông. Thông thường, những dự án mang tính xây dựng cộng động sẽ rất dễ thu hút được nguồn đầu tư này. Vậy nên, nếu dự án của bạn cũng mang tính chất hỗ trợ và mang lại giá trị cho cộng đồng thì có thể cân nhắc kêu gọi vốn từ nguồn này.
4. Vay vốn ngân hàng
Một cách để có được nguồn vốn khác đó chính là đi vay ngân hàng. Hình thức này phù hợp với những doanh nghiệp đã khởi nghiệp và bắt đầu có được doanh thu. Lúc này, bạn có thể vay tín chấp tại các ngân hàng và cách này cũng được khá nhiều người lựa chọn. Tuy nhiên, khi vay nâng hàng thì bạn sẽ cần phải trả một khoản tiền lãi hàng tháng.
5. Tìm kiếm những nhà đầu tư thiên thần
Những nhà đầu tư thiên thần thường là người giàu, chủ các công ty, tập đoàn lớn trên thế giới hoặc trong nước và sẵn sàng rót vốn cho các doanh nghiệp để đổi lại bằng việc sẽ sở hữu cổ phần. Thông thường, việc đầu tư của các nhà đầu tư thiên thần có mức rủi ro khá cao, vậy nên mức lợi suất mà họ yêu cầu cũng không phải là con số nhỏ. Nếu như doanh nghiệp thất bại ngay từ những thời điểm đầu tiên sau khi thành lập thì điều đó cũng đồng nghĩa tiền của các nhà đầu tư thiên thần sẽ bất trắng. Vậy nên, họ thường tìm kiếm những cơ hội có khả năng lãi gấp 10 lần trong vòng so với số vốn rót ra ban đầu.
6. Tìm kiếm nguồn tiền từ các quỹ đầu tư mạo hiểm
Các nhà đầu tư mạo hiểm thường là những người chuyên nghiệp. Họ thường sẽ đầu tư vào các mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng công nghệ, đã khẳng định được vị trí của mình trên thị trường và sẵn sàng để mở rộng quy mô. Họ luôn tìm kiếm những cơ hội kinh doanh lớn và khoản tiền đầu tư có thể lên đến triệu đô. Vậy nên, bạn cũng có thể chuẩn bị để kêu gọi vốn đầu tư mạo hiểm thành công.
7. Gọi vốn kinh doanh qua các chương trình truyền hình
Hiện nay, tại Việt Nam cũng như trên thế giới đã có các chương trình thực tế kêu gọi vốn đầu tư để giúp doanh nghiệp và startup tìm kiếm các nhà đầu tư tiềm năng nhằm hỗ trợ phát triển sản phẩm, thực hiện dự án. Điển hình như tại Việt Nam có Shark Tank, chương trình này đã trải qua nhiều mùa và rất nhiều doanh nghiệp đã tìm kiếm cho mình được cơ hội có thêm nguồn vốn tại đây. Đây là một chương trình thực tế quy tụ nhiều doanh nhân Việt Nam nổi tiếng, họ đều là những CEO của các công ty lớn trên thị trường và sẽ sẵn sàng đầu tư nếu như bạn có chiến lược kinh doanh tốt và hứa hẹn sẽ phát triển trong tương lai.
Các vòng gọi vốn quan trọng của một startup
Một công ty startup sẽ cần trải qua nhiều vòng gọi vốn khác nhau để có đủ nguồn kinh phí phát triển doanh nghiệp. Vậy cụ thể các vòng gọi vốn quan trọng của một startup là gì? Doanh nghiệp cần làm gì để đạt được thành công trong các vòng gọi vốn?
1. Vòng tiền hạt giống (Pre-seed funding)
Vòng tiền hạt giống là giai đoạn đầu tiên trong quy trình huy động vốn và cũng là vòng khởi động của một công ty startup. Ở vòng này, những nhà sáng lập sẽ cố gắng để biến ý tưởng của mình trở nên khả thi và có thể sớm đi vào thực tế. Những nhà đầu tư trong vòng tiền hạt giống cũng đang bắt đầu thử nghiệm hoặc khám phá một lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh tiềm năng nào đó.
Thông thường đối với vòng tiền hạt giống, nhà kêu gọi vốn thường huy động từ gia đình, bạn bè nên cũng không đòi hỏi quá nhiều giấy tờ và quy trình phức tạp. Mục đích ở giai đoạn này không phải là để đổi lấy vốn cổ phần trong công ty mà để hoàn thiện mô hình kinh doanh, hoàn thiện sản phẩm hoặc dịch vụ và xây dựng đội ngũ nhân viên. Thường những nhà đầu tư ở vòng tiền hạt giống cũng chính là người sáng lập công ty.
2. Vòng hạt giống (Seed round)
Doanh nghiệp sẽ cần thu hút nhiều nguồn vốn từ các nhà đầu tư bên ngoài hơn khi ý tưởng đã bắt đầu đi vào hoạt động. Những nhà đầu tư tiềm năng trong vòng hạt giống có thể là: nhà sáng lập, gia đình, bạn bè, nhà đầu tư thiên thần, quỹ đầu tư nhỏ,.... Số tiền huy động được từ vòng này thường được dùng để nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm / dịch vụ, giới thiệu sản phẩm / dịch vụ ra thị trường và tuyển dụng thêm nhân viên cũng như thực hiện các hoạt động phù hợp khác.
3. Vòng gọi vốn series A
Sau khi đã kết thúc hai vòng gọi vốn đầu tiên, lúc này mô hình kinh doanh bắt đầu đi vào ổn định và doanh nghiệp đã xây dựng cho mình được cơ sở dữ liệu khách hàng cũng như tạo ra doanh thu. Trong vòng gọi vốn series A, nhà đầu tư sẽ xem xét startup đã làm gì với những số tiền đã kêu gọi được trước đó. Có thể họ không quan tâm nhiều đến doanh thu mà chỉ muốn biết chỉ số vào trong có thể cải thiện được thêm nữa để dự án có giá trị hơn.
Khi đi gọi vốn đầu tư ở vòng này, doanh nghiệp cần phải chuẩn bị cho mình một kế hoạch kinh doanh sản phẩm, dịch vụ cụ thể. Những nhà đầu tư được hướng đến có thể là quỹ tăng tốc, quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc những nhà đầu tư thiên thần. Để thuyết phục được họ thì bạn cần phải trình bài chiến lược rõ ràng, cụ thể và hơn hết đó là tiền năng mở rộng quy mô trong tương lai. Số tiền kêu gọi được thường dùng để phát triển mô hình kinh doanh, đẩy mạnh các hoạt động quảng bá và marketing, nghiên cứu thị trường mới,....
4. Vòng gọi vốn series B
Để tiếp tục thực hiện vòng gọi vốn series B, bạn cần phải cho những nhà đầu tư thấy được sản phẩm hoặc dịch vụ của mình đang phát triển đúng hướng và có tập khách hàng ổn định. Bạn có thể tìm kiếm sự tham gia của những nhà đầu tư mạo hiểm, các quỹ đầu tư lớn.
Số tiền trong vòng gọi vốn là có thể lên đến hàng chục triệu đô la nên những nhà đầu tư cần phải cân nhắc thật kỹ lưỡng trước khi rót vốn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc bạn phải có kỹ năng thuyết phục để thu hút những nhà đầu tư tiềm năng. Với số tiền gọi được trong vòng series B, bạn có thể sử dụng để xây dựng và phát triển doanh nghiệp, mở rộng đội ngũ nhân viên, mở rộng thị phần, phát triển thị trường mới,....
5. Vòng gọi vốn từ series C trở lên
Khi doanh nghiệp đã đi được đến vòng gọi vốn series C hay sau đó còn có series D, series E,... thì đã được xem là khá thành công. Những nhà đầu tư khi rót vốn trong vòng này có thể đến từ quỹ đầu tư lớn, ngân hàng, công ty tư nhân,... và họ mong muốn sẽ nhận lại được nhiều hơn từ số tiền mà mình đã bỏ ra. Và thông thường, mục đích của vòng gọi vốn từ series C trở lên là để mở rộng quy mô kinh doanh, gia tăng độ nhận diện thương hiệu, phát triển sản phẩm, dịch vụ và quan trọng hơn hết đó chính là chuẩn bị cho việc phát hành cổ phiếu.
Bí quyết kêu gọi vốn đầu tư thành công
Đối với các công ty khởi nghiệp thì việc gọi vốn là điều vô cùng quan trọng để hỗ trợ hoạt động kinh doanh. Vậy nên, bạn cần phải biết một vài bí quyết để quá trình kêu gọi vốn đầu tư được thuận lợi và thành công hơn.
1. Bạn cần ý tưởng kinh doanh tốt
Sẽ không ai bỏ tiền đầu tư cho bạn nếu như họ không biết số tiền đó được dùng vào việc gì và có hiệu quả hay không. Vậy nên, một trong những điều quan trọng để gọi được vốn đó chính là bạn cần phải chuẩn bị cho mình một ý tưởng kinh doanh thật tốt, ít nhất là cũng phải được người thân và bạn bè đánh giá cao.
Điều này sẽ được thể hiện qua sự tiềm năng, tính khả thi cũng như sự sáng tạo của dự án. Bạn cần cho các nhà đầu tư thấy được dự án của mình có tính thực thi cao và nếu đầu tư thì họ sẽ thu về được lợi nhuận. Vậy nên, nếu bạn có ý tưởng kinh doanh tiềm năng, mới lạ và sáng tạo thì đừng ngần ngại thử sức vì biết đâu sẽ có nhiều người thích thú với điều đó.
2. Hãy khiến các nhà đầu tư theo đuổi bạn
Việc kiến cho các nhà đầu tư theo đuổi bạn nằm ở cách tạo ấn tượng với họ. Để thực hiện được điều này không phải là đơn giản. Bạn cần phải thuyết phục những nhà đầu tư bằng một ý tưởng tiềm năng và cho họ thấy về độ đáng tin cậy thông qua đội ngũ nhân viên mạnh, cố vấn giàu kinh nghiệm, công nghệ phát triển tiên tiến và khó bắt bước để tạo lợi thế cạnh tranh, có bản demo sản phẩm, đã có khách hàng mua sản phẩm / dịch vụ,....
3. Lựa chọn cách thức kêu gọi vốn phù hợp
Có nhiều cách thức kêu gọi vốn khác nhau và bạn hoàn toàn có thể cân nhắc và đưa ra sự lựa chọn phù hợp. Ban nên biết, chọn đúng nhà đầu tư sẽ quyết định khả năng thành công của quá trình kêu gọi vốn. Ví dụ, bạn sẽ rất khó thành công kêu gọi những nhà đầu tư mạo hiểm ở vòng tiền hạt giống. Hay bạn cũng không nên kêu gọi vốn từ gia đình, bạn bè ở vòng series C trở đi.
Các bước kêu gọi vốn đầu tư
Bước 1: Lên kế hoạch gọi vốn đầu tư
Bước đầu tiên và là tiền đề để quyết định sự thành công đó chính là lên kế hoạch gọi vốn đầu tư. Bạn cần phải vạch rõ các định hướng và mục đích sẽ sử dụng sau khi đã có nguồn vốn đầu tư. Cụ thể, bạn phải có:
- Bảng kế hoạch về dự án sẽ kêu gọi đầu tư.
- Định hướng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai.
- Tiềm năng phát triển của dự án và doanh nghiệp.
- Mục tiêu sau khi gọi vốn thành công.
Bước 2: Lập danh sách và lựa chọn nhà đầu tư tiềm năng
Có nhiều nhà đầu tư để cho bạn lựa chọn và thường mỗi người sẽ có một định hướng, cách làm việc riêng. Vậy nên, bạn cần phải tìm hiểu và xác định nhà đầu tư nào sẽ phù hợp với mình để quá trình thuyết phục trở nên khả thi hơn. Nên chọn những nhà đầu tư hứng thú với ý tưởng hoặc đang hoạt động chung trong lĩnh vực hoặc những người có cùng định hướng phát triển dự án của bạn.
Bước 3: Xác định mức mong muốn và định giá dự án
Trước khi chuẩn bị bài thuyết trình dự án, bạn và các cộng sự cần định giá dự án của mình và xác định mức mong muốn đầu tư tương đương với bao nhiêu phần trăm cổ phần của doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp bạn chủ động và không dễ bị lung lay bởi các nhà đầu tư mong muốn thâu tóm cổ phần trong quá trình gọi vốn.
Bước 4: Chuẩn bị bài thuyết trình dự án
Chuẩn bị một bài thuyết trình rõ ràng, logic để nhà đầu tư thấy được tiềm năng trong tương lai là điều quan trọng quyết định liệu rằng bạn có được thành công trong việc gọi vốn hay không. Một bài thuyết trình tốt là khi bạn trình bày được:
- Ý tưởng, lợi thế, mục đích của dự án.
- Nhóm khách hàng mục tiêu và cách tiếp cận.
- Dòng tiền sẽ đến từ đâu?
- Đội ngũ nhân sự để thực hiện dự án.
- Trạng thái của dự án.
- Đã có khách hàng trải nghiệm dự án chưa và kết quả như thế nào?
- Lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Bước 5: Tìm cách tiếp cận và thuyết phục nhà đầu tư rót vốn
Sau khi đã chuẩn bị tất cả, tiếp đến bạn sẽ thực hiện bước quan trọng nhất đó chính là tiếp cận và vận dụng kỹ năng thuyết phục các nhà đầu tư để họ rót vốn cho mình. Trong quá trình thuyết phục, cần trình bày thật rõ ràng về dự án, tiềm năng thành công và những lợi ích mà nhà đầu tư có thể thu về nếu quyết định rót vốn.
Một số lưu ý khi kêu gọi vốn đầu tư
1. Hạn chế của các cuộc gọi vốn
Các cuộc gọi vốn đôi khi cũng có những mặt hạn chế nhất định, cụ thể đó là:
- Nếu các cuộc gọi vốn không được xử lý khéo léo có thể làm mất mối quan hệ giữa nhà gọi vốn và nhà đầu tư.
- Thời gian chờ đợi nhận được vốn có thể làm bỏ lỡ một số thời điểm hấp dẫn trong kinh doanh.
- Rủi ro vỡ nợ và người gọi vốn có thể không thực hiện được cam kết của mình khi đến hạn gọi vốn.
2. Tìm kiếm sự giúp đỡ của những người có chuyên môn
Gọi vốn để có thêm tiền đầu tư cho kinh doanh rất quan trọng nên bạn hãy tìm đến những chuyên gia hoặc người có chuyên môn trong lĩnh vực. Hõ sẽ có kinh nghiệm và hướng dẫn bạn phân tích, tư vấn để có thể kêu gọi vốn đầu tư hiệu quả nhất.
Ngoài ra, bạn cũng nên tự trau dồi các kỹ năng giao tiếp, thuyết phục và đàm phán để quá trình gọi vốn diễn ra suôn sẻ. Tuy nhiên, trong trường hợp những kỹ năng này của bạn còn yếu, có thể phó thác cho những cộng sự hoặc thuê MC, chuyên gia cùng bạn kêu gọi đầu tư.
3. Chuẩn bị phương án dự phòng
Để gọi vốn thành công và giúp doanh nghiệp thành công trên thị trường đầy khốc liệt, bạn cần có các kế hoạch dự phòng. Điều này sẽ giúp bạn linh hoạt và ứng biến với tình huống hiệu quả hơn. Đồng thời, cũng là để chứng minh rằng mình đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng cho lần gọi vốn lần này và nhà đầu tư hoàn toàn có thể tin tưởng rằng khoản tiền họ bỏ ra sẽ được sử dụng hiệu quả. Hay ngay cả khi các nhà đầu tư chậm trễ thời gian trong việc quyết toán, bạn vẫn có các phương án dự phòng giúp doanh nghiệp không rơi vào khủng hoảng.
Để có thể kinh doanh trên thị trường, bạn cần phải có nguồn vốn đầu tư mạnh mới thực hiện được các dự án phát triển sản phẩm, tìm kiếm khách hàng, mở rộng thị trường. Có thể nói, kêu gọi vốn đầu tư sẽ một phần quyết định đến giá trị của dự án. Hi vọng rằng từ những chia sẻ của đội ngũ biên tập viên Phương Nam 24h, bạn đã biết cách để kêu gọi vốn đầu tư thành công, giúp doanh nghiệp phát triển và thực hiện tốt các dự án trong tương lai.
