Mindset là gì? Tầm quan trọng và các loại mindset thường gặp

Trong cuộc sống, chúng ta thường nghe đến thuật ngữ "mindset" - một khái niệm rất quan trọng và được đề cập rất nhiều trong các lĩnh vực như kinh doanh, giáo dục, tâm lý học và phát triển cá nhân. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về ý nghĩa và tầm quan trọng của khái niệm này. Vậy mindset là gì? Tại sao nó lại quan trọng đến vậy và có những loại tư duy nào thường gặp trong cuộc sống? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về các vấn đề này trong bài viết sau đây nhé!
 

 

Mindset là gì?

Mindset nghĩa tiếng Anh là hệ thống tư duy trong tâm trí con người, ảnh hưởng đến cách họ nhìn nhận và đối phó với cuộc sống, được ghép bởi 2 từ "mind" có nghĩa là tâm trí, tư tưởng và "set" có nghĩa là hệ thống, cài đặt. 

Mindset là bộ khung tư duy và niềm tin của mỗi người về bản thân và thế giới xung quanh, ảnh hưởng trực tiếp đến cách suy nghĩ, cảm nhận và hành động trong mọi tình huống ứng xử khác nhau. Nhiều người mô tả mindset là outlook in life (thế giới quan) hay mentality (tâm tính), bao gồm hai yếu tố quan trọng là thái độ và niềm tin, trong đó:

- Thái độ: là những hành động, lời nói và cử chỉ phản ánh suy nghĩ và nhận thức của bản thân, bao gồm cảm xúc, nhận thức và hành vi. 

- Niềm tin: là sự tin tưởng vào những điều cố định, và ảnh hưởng đến tư duy và thái độ của con người trong cuộc sống.

Theo nghiên cứu của nhà tâm lý học Carol Dweck, mindset đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được thành công hay không. Tư duy của chúng ta được kích hoạt và tác động trực tiếp đến hành vi trong mỗi tình huống khác nhau. Vì vậy, việc hiểu và quản lý mindset là điều cần thiết để đạt được mục tiêu và hạnh phúc trong cuộc sống.

Một số thuật ngữ liên quan đến mindset

Mindset là một khái niệm quan trọng trong các mặt của cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về khái niệm này, bạn cần tìm hiểu về một số thuật ngữ liên quan đến mindset.

1. Mindset transformation

Mindset transformation là quá trình thay đổi, cải thiện suy nghĩ của con người, đòi hỏi một tư duy hiện đại, tích cực và luôn sẵn sàng học hỏi, chấp nhận những thay đổi và thích nghi với mọi tình huống bất ngờ có thể xảy ra. Điều đó đối lập hoàn toàn với tư duy bảo thủ, không chấp nhận cái mới để phát triển. Đặc biệt, trong một thế giới thay đổi liên tục như hiện nay, việc rèn luyện mindset để phát triển bản thân là điều vô cùng cần thiết.

2. Product mindset

Product mindset là khái niệm chỉ tư duy liên quan đến sản phẩm, đặc biệt là trong lĩnh vực marketing và phát triển sản phẩm. Tư duy này đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra các quyết định chính xác và đưa sản phẩm đúng hướng, giúp doanh nghiệp tạo ra sản phẩm tốt hơn và chiếm được nhiều thị phần. Việc sử dụng product mindset trong mỗi giai đoạn từ nghiên cứu đến sản xuất là điều rất cần thiết để đạt được thành công và thăng hoa trên thị trường.

3. Service mindset

Service mindset là cách suy nghĩ, quan niệm và thái độ của một người đối với việc phục vụ người tiêu dùng và điều này có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng. Để đạt được thành công trong ngành dịch vụ, mỗi cá nhân cần có tư duy phù hợp, tức là sẵn sàng tôn trọng, lắng nghe và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, hướng tới sự hài lòng và tạo ra giá trị cho khách hàng.

Ngoài ra, mindset còn bao gồm các yếu tố như thái độ cởi mở, trách nhiệm, sáng tạo và luôn học hỏi để cải thiện chất lượng dịch vụ. Khi một tập thể có cùng mindset thì họ sẽ thể hiện sự đoàn kết, chuyên nghiệp và tạo nên một văn hóa doanh nghiệp tích cực, giúp đem lại những trải nghiệm khách hàng tuyệt vời và thành công cho doanh nghiệp.

4. Marketing mindset

Marketing mindset là khả năng đánh giá, phân tích và tìm ra giải pháp tốt nhất cho chiến lược tiếp thị của doanh nghiệp. Người làm kinh doanh cần có suy nghĩ sáng tạo, nắm bắt được xu hướng thị trường và nhu cầu của khách hàng để đưa ra các ý tưởng mới lạ, đồng thời cũng nên linh hoạt để thích nghi với các thay đổi và tình huống khác nhau. Tư duy marketing không chỉ là năng khiếu bẩm sinh mà còn là kỹ năng có thể được rèn luyện và phát triển thông qua việc học hỏi và thực hành.
 

 

Sự hình thành của mindset (tư duy)

Một nghiên cứu của Carol Dweck - nhà tâm lý học đến từ đại học Stanford đã chỉ ra rằng sự khen ngợi và định danh là hai nguyên nhân quan trọng hình thành tư duy của con người, đặc biệt là trong thời thơ ấu.

- Hình thành mindset dựa trên lời khen: Những người được khen ngợi về thành tích, giải thưởng, tài năng cá nhân sẽ có xu hướng phát triển tư duy cố định, khó thay đổi khi trưởng thành. Trái lại, những người được đánh giá dựa trên sự nỗ lực và cố gắng thực sự cho nhiệm vụ thay vì kết quả sẽ có xu hướng phát triển tư duy mở (open mindset), dễ tiếp thu kiến thức mới và tự tin trong khả năng thành công nếu cố gắng hết sức mình.

- Hình thành mindset dựa trên định kiến xã hội gắn nhãn: yếu tố này liên quan đến việc chỉ định các đặc điểm của mọi người dựa trên khuôn mẫu hoặc mối liên hệ với các nhóm khác nhau, từ đó dẫn đến sự phát triển của tư duy cố định hoặc phát triển. Ví dụ, một người thường có định kiến ​​rằng con gái học toán kém hoặc con trai học văn dở có thể hình thành một tư duy cố định về khả năng của chính họ trong lĩnh vực cụ thể đó.

Tầm quan trọng của mindset trong các mặt của cuộc sống

Mindset của mỗi người ảnh hưởng lớn đến hành động, suy nghĩ, cách họ đối mặt và giải quyết thách thức trong cuộc sống. Người có tư duy tốt sẽ không dễ bỏ cuộc và luôn có sự bền bỉ, nỗ lực vượt qua trở ngại để đạt được điều mình muốn, trong khi người có tư duy đóng sẽ dễ dàng bị các khó khăn quật ngã và chùn bước. 

Theo giáo sư Carol Dweck, người không cầu thị thường tìm kiếm sự đồng thuận từ bên ngoài, trong khi người biết cố gắng thay đổi thì sẽ có đam mê học hỏi và thích khám phá để trưởng thành. Họ xem thất bại như cơ hội cho sự thay đổi và phát triển bản thân. Vì thế, nếu bạn nhận ra mình có thế giới quan bị hạn chế, cứng nhắc, thì hãy tập luyện để có tư duy phát triển tích cực và ngày càng trở nên mạnh mẽ và vững chắc trong quá trình phát triển bản thân và sự nghiệp.

Các thông điệp mà bạn nhận được từ môi trường xung quanh cũng có ảnh hưởng lớn đến mindset của chính mình, đặc biệt là từ khi còn nhỏ. Nếu như một đứa trẻ thường bị người khác nói rằng con không thể học được môn này hoặc không thông minh, bé có thể tin vào điều đó và không cố gắng học tập nữa. Ngoài ra, việc so sánh thành tích học tập của con với những đứa trẻ khác có thể gây ra những suy nghĩ tiêu cực về bản thân và làm cho trẻ cảm thấy thất vọng hoặc không tự tin. Hiểu rõ tầm quan trọng của mindset, chúng ta cần chú ý hơn đến lời nói và suy nghĩ của mình và tương tác với trẻ nhỏ một cách tích cực.
 

 

Những loại mindset thường gặp

Theo các nghiên cứu về mindset của nhà tâm lý học Carol Dweck đã chỉ ra rằng có hai loại tư duy chủ yếu là cố định và phát triển. Vậy đặc điểm của hai loại mindset này là gì?

1. Fixed mindset - Tư duy cố định

Fixed mindset là tư duy cố định mà theo đó những người này thường tin rằng các phẩm chất cơ bản của họ, chẳng hạn như trí thông minh hoặc tài năng, là những đặc điểm cố định và không thể phát triển. Thay vì mở rộng các phẩm chất đó, họ dành thời gian để tận dụng tài năng hoặc trí thông minh hiện tại của mình. Họ cũng tin rằng chỉ cần có tài năng là đủ để đạt được thành công mà không cần phải nỗ lực.

Tuy nhiên, bạn phải hiểu rằng cách suy nghĩ này sẽ giới hạn khả năng phát triển của con người trong tương lai. Vì vậy, để khắc phục fixed mindset, chúng ta cần làm những việc sau: 

- Đầu tiên, bạn cần xác định những suy nghĩ bảo thủ, cố định trong thế giới quan của mình. 

- Tiếp đó, nhận ra rằng bạn có lựa chọn phát triển và có thể thay đổi tư duy sang hướng "mở". Tất cả những thay đổi đó bắt đầu từ trong tâm trí và có thể dẫn đến những thay đổi tích cực trong hành động và lời nói sau này.

Ví dụ: Bạn còn nhớ câu chuyện thi chạy giữa rùa và thỏ rừng không? Trong cuộc đua, Thỏ tự tin và kiêu ngạo rằng anh ta sẽ chắc chắn thắng Rùa. Khi thấy mình đã bỏ xa Rùa, Thỏ dừng lại và lười biếng nghỉ ngơi. Trong khi đó, con rùa chỉ cố gắng tiếp tục di chuyển, luôn tin rằng mình có thể chiến thắng nếu không bỏ cuộc. Khi thỏ rừng tỉnh dậy, anh ta cố gắng chạy nhanh hơn, nhưng đã quá muộn: Con rùa đã về đích trước. Thỏ rừng ở đây có một fixed mindset khi tin rằng khả năng bẩm sinh của mình sẽ giúp anh ta dễ dàng chiến thắng trong cuộc đua. Điều này là rất nguy hiểm vì nó không khuyến khích sự phát triển và cải thiện, khiến bạn bị dậm chân tại chỗ. 

2. Growth mindset - Tư duy phát triển

Người có growth mindset tin rằng khả năng và phẩm chất cơ bản của con người có thể được phát triển và nâng cao thông qua sự cố gắng và nỗ lực không ngừng. Trong khi trí thông minh và tài năng có thể đóng vai trò khởi đầu, không phải là giới hạn cuối cùng, sự phát triển và trau dồi mới chính là yếu tố quan trọng hơn.

Vì vậy, người có tư duy tăng trưởng thường rất đam mê học hỏi và sẵn sàng đối mặt với thách thức để phát triển bản thân. Họ cũng có sức chịu đựng và sự kiên trì để đạt được kết quả cao hơn. Những người có growth mindset luôn đóng góp tích cực, tạo ra những ý tưởng sáng tạo giúp công ty phát triển và tiến bộ hơn.

Ví dụ: Cùng với câu chuyện thi chạy của Rùa và Thỏ ở trên. Nếu như Thỏ có tư duy cố định thì Rùa đã có tư duy phát triển. Bởi vì Rùa mặc dù biết mình chạy rất chậm nhưng vẫn tin rằng chỉ cần cố gắng, kiên trì và không từ bỏ, thì sẽ có cơ hội chiến thắng. Rùa không sợ thất bại và đã chấp nhận tham gia cuộc đua với Thỏ và đã dành được chiến thắng.
 

 

Bên cạnh đó, bạn có thể xem một vài ví dụ dưới đây để hiểu rõ và phân biệt được 2 loại mindset này:
 

 

Những điều cần làm để phát triển growth mindset

Bạn cần có sự nhận thức và tư duy học hỏi. Những yếu tố này giúp chúng ta tìm thấy sự cân bằng và hiểu rõ hơn về điểm yếu của bản thân, từ đó tạo ra động lực phát triển và đạt được thành công trong tương lai. Để phát triển growth mindset một cách tốt nhất, có ba yếu tố quan trọng mà bạn nên nhớ:

- Xác định rõ ràng rằng tư duy phát triển là cần thiết để thay đổi bản thân.

- Học cách chia sẻ suy nghĩ và phương pháp giúp cải thiện bản thân với những người khác, từ đó học hỏi được những góc nhìn mới và tiếp thu kinh nghiệm.

- Khi cảm thấy bị giới hạn bởi tư duy cố định, bạn hãy khuyến khích bản thân mở rộng tầm nhìn và suy nghĩ tích cực hơn, và tự nhắc mình rằng có thể vượt qua những thách thức đó.
 

 

Xu hướng chuyển đổi mindset trong marketing

Marketing là một lĩnh vực đầy thử thách, không ngừng thay đổi và tiến hóa trong một thời đại mà công nghệ và Internet đang thay đổi thế giới. Để tạo được sự chú ý và thu hút khách hàng, các nhà tiếp thị hiện đại không chỉ cần phải hiểu rõ về khách hàng, mà còn phải cập nhật liên tục các xu hướng mới nhất trong ngành để áp dụng cho chiến lược của mình.

Trong đó, một xu hướng đang được các nhà tiếp thị quan tâm đó chính là chuyển đổi mindset trong marketing - tức là sự thay đổi cách suy nghĩ và làm việc của các nhà tiếp thị để phù hợp với một thị trường đang thay đổi không ngừng.

1. Từ thu hút đến nắm giữ sự chú ý

Trước kia, sự phát triển của truyền hình như một phương tiện truyền thông đại chúng đã giúp các nhà tiếp thị có thể tiếp cận phần lớn dân số trên toàn cầu chỉ với một quảng cáo. Tuy nhiên, bởi vì công nghệ kỹ thuật số đã thay đổi cách thức người tiêu dùng tiếp cận thông tin nên những yếu tố khác như khuyến mãi tại cửa hàng, phân phối thương hiệu và dịch vụ, xây dựng các kênh online cũng rất quan trọng.

Bên cạnh đó, marketing cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức của khách hàng về sản phẩm bằng nhiều chiến lược khác nhau, từ quảng cáo trực tuyến đến offline. Tuy nhiên, khi bạn tạo ra một thông điệp để nâng cao nhận thức khách hàng, các đối thủ cạnh tranh của bạn sẽ làm điều tương tự và cung cấp các ưu đãi mới để tăng cường tính cạnh tranh. Điều này có thể thu hút khách hàng tiềm năng cho đối thủ của bạn. Do đó, các marketer ngày nay đang tập trung vào việc tạo ra các chiến dịch marketing để giữ chân sự chú ý của khách hàng đến doanh nghiệp mà không chỉ là sản phẩm.

2. Từ việc đưa ra thông điệp đến việc thiết kế trải nghiệm

Trong quá khứ, các chuyên gia tiếp thị thường tin rằng, nếu thông điệp được truyền tải đúng cách và đúng thời điểm đến đúng đối tượng mục tiêu thì sẽ nhanh chóng đạt được thành công. Tuy nhiên, hiện nay, khách hàng có thể tương tác với thương hiệu thông qua các kênh trực tuyến như mạng xã hội, email, điện thoại và thiết bị di động thông minh. Họ có thể dễ dàng tìm kiếm thông tin, tiến hành mua hàng, đưa ra ý kiến và feedback về sản phẩm bất kỳ lúc nào. 

Khách hàng đã cung cấp cho doanh nghiệp cơ hội để phục vụ họ tốt hơn bằng cách tạo ra những trải nghiệm tích cực. Các công nghệ mới và dữ liệu sẵn có giúp doanh nghiệp tiếp cận sâu hơn cuộc sống của khách hàng, thiết kế những trải nghiệm tuyệt vời và tương tác với người tiêu dùng trong suốt vòng đời khách hàng.

Bên cạnh đó, công nghệ kỹ thuật số hiện đại cung cấp cho doanh nghiệp các công cụ và tài nguyên để thực hiện tất cả điều này, ngoài những gì mọi người có thể tưởng tượng được trong quá khứ. Chính vì vậy, nhà tiếp thị cần tập trung vào việc nghiên cứu và tối ưu hóa trải nghiệm của khách hàng trên nền tảng trực tuyến bằng cách nghiên cứu kỹ hành vi của khách hàng trên các kênh truyền thông khác nhau.
 

 

3. Từ kiểm soát quảng cáo đến thiết kế giao diện

Trong quá khứ, quảng cáo trên truyền hình được xem là công cụ quyền lực để tiếp cận khách hàng với số lượng lớn, do đó, đó là mục tiêu chính của các nhà tiếp thị. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội, các hình thức quảng cáo đã được đa dạng hóa nhưng quá nhiều quảng cáo lại gây khó chịu và choáng ngợp cho khách hàng. Vì vậy, các nhà tiếp thị hiện nay tập trung vào việc thiết kế giao diện quảng cáo sao cho độc đáo và thú vị để thu hút khách hàng, đồng thời giảm thiểu nhàm chán và phản cảm của khách hàng.

Trong quá khứ, quảng cáo trên truyền hình được xem là công cụ quyền lực để tiếp cận khách hàng với số lượng lớn và nó trở thành mục tiêu chính của nhà tiếp thị. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ và nền tảng mạng xã hội, các hình thức quảng cáo đã được đa dạng hóa bằng nhiều hình thức, nhưng quá nhiều quảng cáo lại gây khó chịu và choáng ngợp cho khách hàng. Vì vậy, các nhà tiếp thị hiện nay tập trung vào việc thiết kế giao diện quảng cáo sao cho độc đáo và thú vị để thu hút khách hàng, đồng thời kiểm soát số lần xuất hiện, giảm thiểu sự gây nhàm chán và phản cảm của khách hàng.

4 mindset cần có của một marketer thời đại 4.0

Trong thời đại 4.0, với sự phát triển không ngừng của công nghệ và sự thay đổi nhanh chóng của thị trường, việc sở hữu và rèn luyện mindset phù hợp là cực kỳ quan trọng đối với một marketer. Các kỹ năng truyền thống như tạo ra thông điệp truyền thông và quảng cáo không còn đủ để đưa sản phẩm của bạn đến với khách hàng. Thay vào đó, những mindset mới được đưa ra đòi hỏi marketer phải cập nhật kiến thức và sử dụng công nghệ hiện đại để tối ưu hóa chiến lược marketing. Dưới đây là 4 mindset quan trọng mà một marketer cần phải có:

1. Tư duy về tự động hóa

Tư duy về tự động hóa là khả năng tưởng tượng và sáng tạo để áp dụng giải pháp tự động hóa trong các hoạt động và quy trình công việc. Phương pháp này đang trở thành xu hướng ngày càng phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ sản xuất đến dịch vụ khách hàng, giao thông vận tải và y tế, đòi hỏi khả năng hiểu và áp dụng các công nghệ mới nhất như trí tuệ nhân tạo, robot, máy móc tự động và các hệ thống thông tin. Tư duy về tự động hóa cũng đòi hỏi sự kiên trì và cẩn thận trong việc tìm kiếm các giải pháp hiệu quả để cải thiện hiệu suất và giảm chi phí sản xuất. 

Theo báo cáo của Linkedin vào năm 2018 đã liệt kê những tư duy quan trọng cần có của nhà tiếp thị, một trong số đó là tập trung vào khả năng thích ứng, sáng tạo và thuyết phục. Mặc dù trong thời đại của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, máy móc và công nghệ trí tuệ nhân tạo đang chiếm vai trò ngày càng quan trọng, tuy nhiên chúng không thể tự động hóa kết hợp giữa kỹ thuật và cảm xúc trong làm việc. Vì vậy, khả năng kết hợp giữa những yếu tố này sẽ giúp con người suy nghĩ logic hơn và ứng dụng các yếu tố "xúc cảm" để chiếm ưu thế trên thị trường.
 

 

2. Tư duy về cảm xúc

Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) là một công cụ quan trọng giúp các marketer thu thập và phân tích dữ liệu về đối tượng khách hàng, xu hướng thị trường. Tuy nhiên, không có công nghệ nào có thể thay thế cho bản năng sáng tạo và khả năng đưa ra các ý tưởng mới để tiếp cận khách hàng một cách chính xác.

Trong việc lên kế hoạch digital marketing và sản xuất nội dung, con người vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc tận dụng sở thích và hành vi của người tiêu dùng để tạo ra độ tin cậy, nuôi dưỡng lòng trung thành và đạt kết quả tốt nhất. Ngoài ra, cảm xúc cũng là yếu tố quan trọng giúp con người tin tưởng vào bản thân và tận dụng những đề xuất từ các công cụ AI để xác định hướng đi tiếp cận khách hàng một cách hiệu quả.

3. Tư duy về cơ hội và thách thức

Đối với các marketer, khả năng thích ứng và sáng tạo không ngừng là một thử thách lớn nhất, đặc biệt là khi phải đáp ứng với những thay đổi không ngừng của thị trường. Việc này đòi hỏi bạn phải chấp nhận đối mặt với áp lực lớn và phải luôn cống hiến hết mình để duy trì được thái độ chuyên nghiệp và năng suất làm việc ổn định.

4. Tư duy về các loại kỹ năng

Các marketer phải sở hữu một chuỗi kỹ năng mindset mới để tồn tại lâu dài trong lĩnh vực tiếp thị. Thay vì những kỹ thuật cũ, bạn cần phải trau dồi những kỹ năng mới sau:

- Thích ứng: Vì khó có thể biết trước được những thay đổi của thị trường trong tương lai, bạn cần phải có khả năng thích ứng nhanh với những điều mới mẻ để tạo ra chiến lược tiếp thị phù hợp.

- Sáng tạo: Để tăng cường sức mạnh thương hiệu và vượt qua mọi thử thách kỹ thuật số, người làm marketing cần loại bỏ những mindset truyền thống và phát triển tư duy sáng tạo, đưa ra những ý tưởng và phát minh mới.

- Hợp tác: Bạn cần hiểu rõ tầm quan trọng của sự hợp tác bằng cách làm việc chặt chẽ cùng nhiều bộ phận liên quan để đạt được doanh thu và giành thị phần mới.

- Nhanh nhẹn: Biết cách tìm tòi và ứng biến nhanh nhẹn để tạo xu hướng, bạn sẽ mang lại thành công lớn cho doanh nghiệp, tăng lợi nhuận và thu hút khách hàng mới.

- Lãnh đạo: Bạn cũng cần phải có kỹ năng lãnh đạo để truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm và cảm hứng mạnh mẽ đến các thành viên trong team. Khi team hoạt động hiệu quả và có kiến thức sâu rộng về digital marketing, sẽ tạo ra kết quả tốt nhất.
 

 

Trên đây là những thông tin mà Phương Nam 24h muốn chia sẻ nhằm giúp bạn hiểu rõ khái niệm mindset là gì cũng như tầm quan trọng và các loại tư duy thường gặp. Hy vọng bạn sẽ có cái nhìn tổng quan hơn, trở nên nhạy bén và sâu sắc hơn khi nhận thức về bản thân và môi trường xung quanh. Bên cạnh đó, bài viết này cũng cung cấp thêm cho bạn một số bước khởi đầu để phát triển và rèn luyện mindset tích cực nhằm mang lại thành công trong cuộc sống. Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt, thay đổi tư duy, khởi đầu từ việc tự đánh giá bản thân và nhận thức đúng về mục tiêu của mình. Chúc bạn thành công trong cuộc sống!