Dark Web là một phần chìm của Internet, chứa đựng những nội dung mà bạn không thể truy cập bằng các công cụ tìm kiếm thông thường như Google hay Bing. Tại dark web, có những trang web mang tính chất vô hại như diễn đàn thảo luận, nhóm nghiên cứu với khả năng truy cập ẩn danh nhưng cũng tồn tại một số hoạt động bất hợp pháp và nguy hiểm như buôn bán vũ khí, ma túy, tấn công mạng, đánh cắp dữ liệu,.... Vậy dark web là gì? Truy cập vào dark web có thực sự nguy hiểm như lời đồn? Hãy cùng chúng tôi khám phá chi tiết hơn về những vấn đề này trong nội dung được chia sẻ dưới đây nhé!
- Dark web là gì?
- Nguồn gốc ra đời của dark web
- Dark web ở đâu trong các địa tầng Internet?
- Sự tồn tại của dark web có bất hợp pháp không?
- Truy cập dark web có bị coi là hành động vi phạm Pháp luật không?
- Đối tượng người dùng dark web gồm những ai?
- Cách truy cập dark web chi tiết cho những ai muốn thử
- Cảnh báo về những mối nguy hiểm khi bạn truy cập dark web
- Phải làm gì khi phát hiện thông tin của mình xuất hiện trên dark web?
- Một số lưu ý giúp bạn truy cập dark web an toàn
Dark web là gì?
Dark web là thuật ngữ dùng đề cập đến những web ẩn, không được lập chỉ mục bởi các công cụ tìm kiếm thông thường và bạn chỉ có thể truy cập được nếu sở hữu một phần mềm chuyên dụng với các kỹ thuật bảo mật đặc biệt để che giấu địa chỉ IP. Thực tế, đây là một phần chìm của Internet, tồn tại trên overlay network (mạng ảo được xây dựng trên các kết nối mạng hiện có), bao gồm các trang web, tài liệu, tài nguyên trên Internet không được công khai và không có địa chỉ IP công cộng. Cho nên về cơ bản, dark web không phải là một không gian đen tối hay nguy hiểm nếu bạn biết chọn lọc thông tin hữu ích và sử dụng đúng cách.
Theo đó, mục đích chính của dark web là tạo ra các trang web ẩn, được máy chủ che giấu để sử dụng như một công cụ hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh nội bộ, bảo mật thông tin, những nhiệm vụ ẩn danh hoặc thực hiện các hoạt động bất hợp pháp. Chủ nhân của các trang dark web thường không muốn bất kì ai tìm thấy hoặc xâm phạm vào nền tảng riêng tư của họ.
Vì vậy, hầu hết các địa chỉ trên dark web đều sử dụng định dạng đa lớp bảo vệ với cấu trúc ngẫu nhiên và luôn thay đổi, được gọi là "onion". Người dùng chỉ có thể truy cập vào thông qua trình duyệt web đặc biệt như Tor vì các công cụ thông thường như Firefox, Google Chrome, Safari, Opera không thể bước vào vùng cấm này.
Nguồn gốc ra đời của dark web
Dark web được cho là có nguồn gốc từ Freenet - một trang web được thiết kế để mang lại sự thuận tiện cho việc liên lạc ẩn danh, chia sẻ file và tương tác trực tuyến. Luận án này được Ian Clarke, một sinh viên tại Đại học Edinburgh ở Scotland thực hiện vào năm 2000.
Đến năm 2002, phòng thí nghiệm Nghiên cứu Hải quân Hoa Kỳ quyết định xây dựng và phát hành mạng Tor với mục đích bảo mật dành riêng cho các chính trị gia và những đặc nhiệm tình báo Mỹ. Sau đó, mã nguồn cơ bản của Tor được phát hành theo giấy phép miễn phí và đến năm 2008, trình duyệt Tor mới được công bố rộng rãi. Nhờ vào sự phổ biến này mà mọi người có thể truy cập dark web một cách dễ dàng hơn.
Dark web ở đâu trong các địa tầng Internet?
Để dễ dàng hình dung hơn về các địa tầng Internet hiện nay thì bạn có thể tưởng tượng rằng nó hoạt động như một tảng băng trôi với ba phần chính: bề nổi (surface web), phần sâu (deep web) và khu vực tối tăm (dark web).
1. Surface web
Theo tạp chí PC Magazine, web bề mặt hay surface web là những địa chỉ có thể truy cập trực tiếp thông qua các trình duyệt thông thường và bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng nhìn thấy. Đây chính là nơi mà chúng ta thường xuyên tìm kiếm thông tin hằng ngày trên Internet. Các surface web thường có đuôi tên miền như .com, .org, .vn, .net,... và bạn hoàn toàn có thể truy cập trực tiếp bằng Google, Safari, Yahoo, Bing,... mà không cần đến bất kỳ công cụ trợ giúp nào.
2. Deep web
Deep web là tầng chính giữa của tảng băng trôi, chứa những thông tin và tài liệu không được lập chỉ mục bởi các công cụ tìm kiếm thông thường. Điều này có thể là do trang web đó đòi hỏi đăng nhập, yêu cầu mật khẩu truy cập hoặc chỉ có thể truy cập từ những nguồn thông tin cụ thể. Đa phần nội dung của deep web là hợp pháp nhưng không được công khai cho tất cả mọi người, chẳng hạn cơ sở dữ liệu cá nhân, bản sao kê online của ngân hàng, email riêng tư, tin nhắn trên các nền tảng mạng xã hội, web nội bộ doanh nghiệp và nhiều loại dữ liệu khác. Do đó nếu muốn truy cập deep web, người dùng thường cần phải đăng nhập tài khoản hoặc sử dụng các công cụ chuyên biệt.
3. Dark web
Dark web thực tế là một phần nhỏ sâu hơn của deep web và đồng thời cũng là tầng cuối cùng của địa tầng Internet. Bởi tính chất truy cập ẩn danh nên nơi này tập trung chủ yếu các hoạt động phi pháp và tinh vi nhất trên mạng, đây cũng được xem như "thiên đường" dành cho những kẻ xấu đang ẩn mình. Để truy cập vào dark web, người dùng cần sử dụng các công nghệ giao tiếp đặc biệt như mạng Tor, I2P hoặc những phần mềm tương tự khác nhằm che dấu danh tính và IP khi truy cập. Tuy nhiên, khả năng ẩn danh tuyệt đối này cũng chính là lý do mà dark web thường được sử dụng cho các hoạt động tội phạm như buôn bán ma túy, vũ khí, thuê sát thủ hoặc chia sẻ nội dung bất hợp pháp, đồi trụy.
Nhìn chung, dark web là phần sâu nhất của Internet nên đặc biệt khó tiếp cận và chứa đựng nhiều nội dung đen tối, nguy hiểm. Do đó, nếu bạn đang tìm cách thử vào dark web và muốn tham gia các hoạt động ở đây thì bản thân cần có sự cẩn trọng cũng như hiểu biết về rủi ro mà mình có thể sẽ phải đối mặt. Bởi lẽ nếu không cẩn thận, bạn có thể bị "tẩy não" bằng những nội dung đen tối và nguy hiểm hơn là dễ vướng vào các hoạt động vi phạm Pháp luật hay trái đạo đức.
Sự tồn tại của dark web có bất hợp pháp không?
Thực chất, dark web chỉ tồn tại như một phần chìm sâu bên dưới của mạng Internet và bản thân nó thì không có gì là phạm pháp cả. Chỉ những hoạt động như buôn bán vũ khí trái phép, ma túy, chất cấm, đánh cắp thông tin, sát thủ cho thuê, khủng bố, truyền bá các tư tưởng phản xã hội,... diễn ra trên đó mới là bất hợp pháp.
Điển hình nhất phải kể đến là trường hợp của dark web có tên Silk Road được sáng lập bởi Ross Ulbricht vào năm 2011. Kể từ khi hiện hữu, trang web này nhanh chóng trở thành chợ đen nổi tiếng chuyên buôn bán các loại thuốc bất hợp pháp, đặc biệt là ma túy với hơn 100.000 người mua trong thời kỳ đỉnh cao. Mặc dù FBI đã đóng cửa Silk Road vào năm 2013 nhưng phiên bản 2.0 vẫn xuất hiện trực tuyến trong một khoảng thời gian ngắn trước khi bị cơ quan thực thi Pháp luật gỡ bỏ vĩnh viễn. Theo đó, Ross Ulbricht đã nhận một hình phạt chung thân cùng với ba bản án khác nhau và đồng thời chính phủ Hoa Kỳ đã thu lại lượng bitcoin có giá trị hơn 1 tỷ USD trong quá trình triệt phá hoạt động của Silk Road.
Ngoài ra, có một số trang web trên dark web có thể tạo ra các quan điểm đa dạng mà vẫn tuân theo Pháp luật. Tại đây, bạn có thể dễ dàng tìm thấy nhiều nội dung liên quan đến thể thao, chính trị trên các diễn đàn, mạng xã hội, blog mà không bị coi là vi phạm Pháp luật.
Truy cập dark web có bị coi là hành động vi phạm Pháp luật không?
Thực tế, những hành động hợp pháp và bất hợp pháp mà bạn thường thấy ở web bình thường cũng xuất hiện rất nhiều trên dark web. Do đó, việc truy cập dark web thông qua phần mềm Tor hoàn toàn không vi phạm Pháp luật và bạn cũng không phải là tội phạm nếu chỉ tham gia ẩn danh vào diễn đàn hoặc đọc các bài đăng có nội dung không gây hại trên tầng địa này.
Tuy nhiên, dù không bị cấm nhưng luật pháp vẫn yêu cầu truy tố và trừng phạt những hành vi sử dụng công nghệ cao để phục vụ cho các hoạt động phạm pháp. Do đó, bạn cũng cần phải tỉnh táo và thận trọng vì một số trang web hoặc các giao dịch trên dark web có thể vi phạm quy luật pháp, nhất là khi liên quan đến buôn bán chất cấm, vũ khí, bán thông tin đồi truỵ hay truyền bá nội dung kích động.
Tóm lại, nếu thực hiện truy cập dark web chỉ đơn giản là tò mò và muốn nghiên cứu mà không tham gia vào các hoạt động phi pháp thì bạn sẽ không vi phạm luật. Tuy nhiên, ranh giới giữa hợp pháp và phi pháp trên dark web là rất mong manh và đã có nhiều người vô tình trở thành nạn nhân của những hành động truy cập bất hợp pháp này.
Đối tượng người dùng dark web gồm những ai?
Hiện nay, dark web đã trở nên quen thuộc đối với nhiều người nhờ sự phát triển nhanh chóng của mạng Internet và các nền tảng xã hội. Vì là một hệ thống web đầy bí ẩn nên đối tượng người truy cập cũng vô cùng đa dạng và phức tạp. Đây không chỉ là nơi được sử dụng bởi tội phạm, khủng bố, nhà chính trị hay những người làm nhiệm vụ bí mật mà còn thu hút sự quan tâm của nhiều người dùng khác nhau:
- Nhóm người chú trọng đến quyền riêng tư và bảo mật: Một số đối tượng sử dụng dark web như một công cụ để duyệt web ẩn danh và đảm bảo quyền riêng tư của họ. Đây có thể là những nhà báo, nhóm nghiên cứu, người hoạt động trong lĩnh vực nhân quyền hay bất kì ai không muốn bị theo dõi và giám sát.
- Các chuyên gia nghiên cứu về vấn đề bảo mật: Nhiều chuyên gia tìm cách vào dark web để phân tích phần mềm độc hại, nghiên cứu lỗ hổng bảo mật hoặc truy tra các hoạt động mạng trái Pháp luật. Sự bí ẩn và nguy hiểm của dark web đã tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyên gia hiểu rõ hơn về những mối đe dọa cũng như đánh giá khả năng của các công nghệ bảo mật.
- Những đối tượng tìm kiếm thông tin không công khai: Một số người sử dụng dark web để truy cập vào nguồn thông tin không công bố hay không được lập chỉ mục trên các công cụ tìm kiếm thông thường. Chẳng hạn như cơ sở dữ liệu chứa thông tin nhạy cảm, liên quan đến quốc gia, tôn giáo hay nhiều loại nội dung nguy hiểm khác.
- Nhóm tội phạm: Đây được xem là thế lực nguy hiểm nhất trên dark web, những người chuyên tiến hành các hoạt động bất hợp pháp như buôn bán vũ khí, ma túy, con người, đánh cắp thông tin cá nhân, thông tin thẻ tín dụng, phát tán hình ảnh trồi trụy, phản động,... và nhiều hoạt động phạm pháp khác.
- Nhân chứng lưu giữ chứng cứ hành vi phạm tội của người khác: Nhân chứng có thể đăng nhập vào dark web vào thời điểm đã được đặt trước để chứng minh rằng họ vẫn an toàn. Những bằng chứng chỉ sẽ được công bố khi nhân chứng gặp thương tật, bị giết chết hoặc bị bắt. Trong trường hợp người dùng không thể đăng nhập thường xuyên, các chứng cứ lưu trữ sẽ được chuyển qua email hoặc các phương tiện khác mà nhân chứng đã thiết lập.
- Nhóm người bị hại chia sẻ câu chuyện: Sự bảo mật tuyệt đối của dark web cung cấp một môi trường lý tưởng để mọi người chia sẻ góc khuất hoặc hỗ trợ những người có hoàn cảnh tương tự mà không phải lo sợ về việc lộ danh tính. Đặc biệt, có các trang web dành riêng cho các nạn nhân của tội ác như hiếp dâm, bị ngược đãi, phân biệt về văn hóa, tôn giáo hoặc chính trị, giới tính,....
- Tổ chức chính trị: Dark web là nơi an toàn để lưu giữ và giới hạn truy cập vào thông tin mật về chính trị. Ngoài ra, cảnh sát và các đơn vị an ninh cũng sử dụng tầng địa Internet này để ẩn danh khi điều tra các trang web lừa đảo và thu thập thông tin giả mạo.
Cách truy cập dark web chi tiết cho những ai muốn thử
Dark web trước đây từng là môi trường hoạt động của các hacker, tội phạm mạng, chính phủ hay nhân viên thực thi Pháp luật. Tuy nhiên, nhờ vào những công nghệ mới như mã hóa và trình duyệt ẩn danh thì giờ đây bất kỳ ai cũng có khả năng nghiên cứu về nó nếu họ quan tâm. Như đã nói ở trên, dark web không thể truy cập bằng các công cụ tìm kiếm thông thường mà cần sử dụng phần mềm các chuyên biệt, chẳng hạn:
- Tor Browser: đây là một trình duyệt web phổ biến và được nhiều người ưa chuộng để truy cập dark web mà không tiết lộ địa chỉ IP của mình. Bạn sẽ được bảo vệ bởi một chiếc "khiên chắn" an toàn và đồng thời toàn bộ dữ liệu truy cập trên dark web sẽ được mã hóa hoàn toàn.
- I2P: tương tự như Tor Browser, việc sử dụng mạng I2P cũng tạo ra một tường lửa ẩn danh và bảo mật tuyệt đối cho người dùng. Điều này mang lại cảm giác như đang có một lớp khiên bảo vệ bên ngoài, đảm bảo an toàn khi bạn tìm đọc thông tin trên dark web.
Sau khi thiết lập một công cụ hỗ trợ, người dùng sẽ có khả năng truy cập vào các trang web với đuôi .onion - định dạng phổ biến trên dark web. Tuy nhiên, chúng tôi cũng muốn nhắc nhỡ bạn một lần nữa rằng việc truy cập và tầng địa này mang theo nhiều rủi ro, nhất là khi bạn chưa có đầy đủ kiến thức để tự bảo vệ mình trước những nguy cơ tiềm ẩn.
Cảnh báo về những mối nguy hiểm khi bạn truy cập dark web
Đối với người dùng thông thường, dark web là một tầng địa nguy hiểm của Internet, nơi che giấu nhiều hoạt động phạm pháp nhờ vào tính chất ẩn danh và bảo mật tuyệt đối. Vậy nên bạn cần chú ý đến những điều sau khi truy cập dark web để đảm bảo an toàn cho bản thân:
1. Bị nhiễm mã độc
Nếu bạn không thực hiện biện pháp phòng tránh cần thiết thì nguy cơ bị nhiễm virus hoặc lây truyền phần mềm độc hại khi truy cập dark web là rất cao. Dưới đây là một số phần mềm độc hại mà người truy cập dark web có thể gặp phải:
- Vawtrack: có khả năng xâm nhập trái phép vào tài khoản tài chính của nạn nhân.
- Skynet: thiết kế dành riêng để đánh cắp bitcoin và tham gia cuộc tấn công DDoS trên những trang web khác.
- Nionspy: sử dụng để ghi lại các cú ấn phím (keystrokes) và đánh cắp dữ liệu lưu trong máy tính.
2. Nguy cơ đối mặt với những hậu quả pháp lý
Ngoài những phần mềm độc hại, người truy cập dark web còn đối mặt với nguy cơ bị theo dõi và giám sát bởi các cơ quan chính phủ. Đặc biệt, những ai thường xuyên truy cập vào các địa chỉ liên quan đến hoạt động phạm pháp, quan điểm chính trị, chống phá nhà nước,... đều có khả năng trở thành mục tiêu.
Theo đó, các đội ngũ cảnh sát mạng hiện nay thường xuyên xâm nhập vào hệ thống dark web để kiểm soát những hoạt động đang diễn ra hằng ngày. Điều này đã dẫn đến việc nhiều chủ sở hữu trang web bất hợp pháp cũng như những cá nhân, tổ chức hay thực hiện các giao dịch đen tối phải đối mặt với nguy cơ lộ diện và chịu sự trừng phạt xứng đáng theo Pháp luật.
3. Bị ám ảnh bởi những nội dung đen tối
Như đã đề cập ở trên, so với deep web thì dark web mang đến những nội dung đen tối và nguy hiểm hơn nhiều. Trong phạm vi này, có thể xuất hiện rất nhiều nội dung kinh hoàng mà bạn không thể nào ngờ tới, chẳng hạn như bạo lực máu me, hình ảnh, video đồi trụy, giết người, khủng bố và những thể loại tương tự. Chắc chắn, khi tiếp xúc với những thông tin cực kỳ đen tối và gây ám ảnh như vậy, tâm lý của bạn sẽ không thể tránh khỏi bị ảnh hưởng tiêu cực.
4. Nguy cơ bị lừa đảo tài chính
Dark web là nơi tập trung của nhiều tội phạm công nghệ cao và khi truy cập, chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể dẫn đến việc thông tin cá nhân hay mật khẩu thẻ ngân hàng của bạn bị đánh cắp, gây ra tình trạng mất tiền oan uổng.
Chưa kể, với tính chất bất hợp pháp của các cuộc trò chuyện và tương tác trên dark web, bạn có thể dễ dàng bị lừa đảo hoặc trở thành đồng phạm một cách vô tình, thậm chí có nguy cơ bị truy tố nếu không cẩn thận trong hành vi của mình. Vậy nên, hãy hết sức thận trọng khi tương tác trên dark web, nếu không bạn sẽ gặp khó khăn trong việc phân biệt thật giả và nhanh chóng rơi vào cái bẫy mà kẻ xấu đã chuẩn bị sẵn.
Phải làm gì khi phát hiện thông tin của mình xuất hiện trên dark web?
Nếu một ngày nào đó, bạn phát hiện rằng thông tin cá nhân của mình xuất hiện trên dark web hoặc đang bị rao bán trái phép thì trước tiên, hãy giữ bình tĩnh và thực hiện các yêu cầu sau đây:
- Ngay lập tức thay đổi mật khẩu và tăng cường bảo mật cho các tài khoản liên quan.
- Nhanh chóng khóa thẻ ngân hàng để tránh bị mất tiền oan.
- Kiểm tra xem có bất kỳ giao dịch nào đáng ngờ nào diễn ra trên các tài khoản của bạn hay không.
- Báo cáo vụ rò rỉ thông tin cá nhân cho cơ quan chức năng.
- Cảnh giác và cẩn trọng trước những cuộc gọi hoặc email đáng ngờ yêu cầu xác minh thông tin cá nhân vì chúng có thể là hoạt động lừa đảo.
Không thể phủ nhận rằng dữ liệu cá nhân bị lộ và rao bán trên dark web là một thực tế khó tránh khỏi trong thời đại công nghệ số hiện nay. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể giảm thiểu rủi ro tối đa bằng cách sử dụng mật khẩu mạnh, triển khai xác thực hai yếu tố và thường xuyên thay đổi những mật khẩu quan trọng.
Một số lưu ý giúp bạn truy cập dark web an toàn
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia thì surface web cũng tồn tại nhiều nguy hiểm và rủi ro không khác gì dark web. Điển hình là có hàng ngàn website lừa đảo xuất hiện cũng như các trang web liên quan đến bạo lực, phân biệt chủng tộc. Ngoài ra, các nhà quảng cáo cũng liên tục thu thập và bán dữ liệu cá nhân của bạn trên lịch sử duyệt web của người truy cập. Vì vậy, nhiều chuyên gia đã khuyến cáo nên cẩn trọng và thực hiện các hoạt động sau khi truy cập web:
- Đề phòng khi tương tác với người lạ: Trên nhiều nền tảng, người dùng được phép tương tác với nhau, thậm chí trong chế độ ẩn danh. Hậu quả của việc tương tác trên web và vô tình tiết lộ thông tin đối với người xa lạ thường là không lường trước được. Do đó, hãy luôn giữ sự cảnh báo nếu có ai đó thân thiện với bạn một cách không bình thường.
- Bảo vệ danh tính cá nhân: Khi truy cập bất kỳ nội dung nào trên dark web, bạn hãy sử dụng một địa chỉ email miễn phí thay vì tài khoản chứa thông tin của mình. Đồng thời cần lưu ý đến những nguyên tắc sau:
+ Không dùng tên tương tự với email đã dùng.
+ Không cung cấp thông tin cá nhân và tên thật.
+ Không sử dụng một mật khẩu chung cho các tài khoản trực tuyến.
- Theo dõi cảnh báo trực tuyến: Cài đặt hiển thị cảnh báo cho những hoạt động bất thường để quản lý thẻ ngân hàng và tín dụng hiệu quả hơn, đồng thời ngăn chặn nguy cơ xâm nhập từ các website lừa đảo.
- Hạn chế sử dụng thẻ tín dụng cá nhân: Thẻ tín dụng có khả năng truy xuất trực tiếp đến thông tin tài chính của người dùng nên khi thực hiện các giao dịch trực tuyến trên dark web, bạn nên ưu tiên thẻ trả trước hoặc thẻ mua hàng một lần. Trong trường hợp buộc phải sử dụng thẻ tín dụng, hãy kiểm tra mức độ an toàn của địa chỉ web để đảm bảo bảo mật, ví dụ như kiểm tra xem địa chỉ web có được bắt đầu bằng "https://" thay vì "http://". Chữ "s" ở đây là viết tắt của SSL, đồng nghĩa với việc dữ liệu đã được mã hóa.
- Tránh tải và mở file trực tuyến từ dark web: Việc tải phần mềm có thể tăng nguy cơ nhiễm virus máy tính đáng kể. Nếu bắt buộc phải tải xuống, hãy quét qua bằng phần mềm diệt virus trước khi mở. Đối với các liên kết đáng ngờ, bạn cần cẩn trọng trước khi nhấp để tránh rò rỉ thông tin cá nhân bởi hacker.
- Đảm bảo trình duyệt web luôn được cập nhật: Việc update các tính năng mới nhất cho các cài đặt trình duyệt sẽ giúp bạn đảm bảo mức độ bảo mật cao hơn.
Như vậy qua bài viết trên, Phương Nam 24h đã chia sẻ đến bạn về khái niệm dark web là gì và 4 cảnh báo quan trọng khi truy cập vào tầng địa cuối cùng này của Internet. Hy vọng thông tin mà chúng tôi đã cung cấp sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích để tự bảo vệ mình trước những nguy cơ đang tiềm ẩn trong thế giới tăm tối của dark web. Tuy nhiên, nếu chưa thật sự hiểu rõ về các rủi ro cũng như cách thức truy cập an toàn thì bạn không nên thử vào dark web vì nguy cơ vướng vào vòng lao lý hay bị đánh cắp danh tính hoàn toàn có thể xảy ra bất cứ lúc nào.