Phân tích thị trường là gì? Cách phân tích thị trường hiệu quả

Phân tích thị trường đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động bán hàng và marketing mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng không thể phớt lờ. Bởi lẽ việc nghiên cứu khách hàng mục tiêu cũng như đánh giá đối thủ cạnh tranh cùng ngành, cùng lĩnh vực sẽ giúp doanh nghiệp có được nhiều ưu thế hơn để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng đúng nhu cầu của người dùng. Từ đó, làm tăng lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp và bạn có thể đưa ra những phương án kinh doanh tốt hơn. Vậy phân tích thị trường là gì và làm thế nào để đánh giá thị trường hiệu quả? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về vấn đề này ngay sau đây nhé!
 

 

Phân tích thị trường là gì?

Phân tích thị trường (market analysis) là việc nghiên cứu, đánh giá các yếu tố tác động lên thị trường nhằm dự đoán cũng như hiểu rõ các xu hướng, biến động và tình hình tổng thể của môi trường kinh doanh. Quá trình này bao gồm việc thu thập, tổng hợp, phân tích và xử lý dữ liệu liên quan đến các khía cạnh của thị trường như thông tin về sản phẩm, ngành nghề, đối thủ cạnh tranh, lĩnh vực liên quan, đặc điểm và thị hiếu khách hàng, chính sách, yếu tố kinh tế cùng các thành phần ảnh hưởng khác.

Mục đích chính của việc đánh giá thị trường là cung cấp thông tin cũng như nhận định hữu ích cho doanh nghiệp và nhà đầu tư nhằm giúp họ đưa ra những quyết định chiến lược thông minh. Ngoài ra, market analysis còn hỗ trợ nhà quản trị trong việc xác định thị trường tiềm năng, định vị cạnh tranh, đánh giá nhu cầu của khách hàng và dự báo những xu thế mới của tương lai.

Các phương pháp thường được sử dụng trong phân tích thị trường bao gồm phân tích ma trận SWOT, đánh giá môi trường cạnh tranh PESTEL, phân tích thị trường mục tiêu, phân tích đối tượng khách hàng, phân tích cạnh tranh và phân tích xu hướng. Market analysis không chỉ giới hạn trong một lĩnh vực cụ thể mà còn có thể áp dụng cho nhiều loại thị trường khác nhau như bất động sản, tài chính, tiêu dùng, công nghệ và nhiều lĩnh vực khác.

Tầm quan trọng của việc phân tích thị trường trong kinh doanh

Không thể phủ nhận, phân tích thị trường đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực tế và nhận định hữu ích, giúp các công ty hiểu rõ hơn về môi trường kinh doanh, từ đó có thể xây dựng chiến lược kinh doanh, dự đoán xu hướng, giảm thiểu rủi ro và tận dụng những cơ hội thành công. Đây được xem là một công cụ hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra những quyết định thông minh và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh của mình bởi những lợi ích sau:

- Tạo ra lợi thế cạnh tranh: Dù là kinh doanh trực tuyến hay mở cửa hàng truyền thống thì phân tích thị trường cũng mang lại cơ hội tiếp cận người dùng và tạo ra lợi thế cạnh tranh cho công ty của bạn. Theo đó, các yếu tố như sản phẩm, dịch vụ, chiến lược quảng cáo, giá cả, mục tiêu tiềm năng,... đều được xác định chính xác, giúp doanh nghiệp đáp ứng đúng mọi nhu cầu của khách hàng và thu về nguồn lợi nhuận cao.

- Nắm bắt thông tin về đối thủ cạnh tranh: Trong quá trình phân tích thị trường, bạn sẽ đào sâu vào nhận thức về ưu điểm và nhược điểm trong sản phẩm / dịch vụ của đối thủ cạnh tranh. Nhờ đó, doanh nghiệp có khả năng tạo ra sự khác biệt hoặc phát triển sản phẩm mới để khắc phục những điểm yếu của đối thủ.

- Hiểu rõ nhu cầu của khách hàng để hoàn thiện sản phẩm: Market analysis sẽ giúp bạn hiểu rõ thói quen mua sắm, kênh giải trí, mong muốn cũng như thông tin chi tiết về hành vi trực tuyến của khách hàng,... để đưa ra những chiến lược tiếp thị phù hợp. Ngoài ra, nếu bạn không thấu hiểu nhu cầu của người dùng, sản phẩm của bạn sẽ khó được chấp nhận và doanh nghiệp có thể gặp trở ngại trong việc đạt được lợi nhuận hoặc thậm chí gặp rủi ro thua lỗ.

- Xây dựng chiến lược phát triển: Khi quy mô thị trường, tốc độ tăng trưởng, hành vi người tiêu dùng được phân tích kỹ lưỡng, bạn hiểu rõ hơn về lợi thế và các yếu tố quyết định sự thành công. Điều này cũng giúp bạn tối ưu hóa đầu tư và điều chỉnh chiến lược theo hướng phù hợp với xu hướng thị trường, từ đó giảm thiểu rủi ro kinh doanh.

- Đối mặt với thách thức và tận dụng cơ hội: Trên thực tế, nền kinh tế thị trường luôn biến động và thay đổi liên tục không ngừng. Do đó, ở mỗi giai đoạn, bạn cần dự báo những thách thức và cơ hội mới để có kế hoạch đối mặt cũng như tận dụng mọi điểm mạnh mà bạn có để phát triển bền vững.
 

 

Quy trình phân tích thị trường hiệu quả cho doanh nghiệp

Phân tích thị trường kinh doanh là quá trình đánh giá và nghiên cứu các yếu tố liên quan đến thị trường mục tiêu của công ty. Thông qua việc này, bạn có cơ hội hiểu rõ hơn về môi trường kinh doanh, sức cạnh tranh trong ngành, đặc điểm của đối thủ, nhu cầu khách hàng,... từ đó lập kế hoạch kinh doanh, bán hàng và phát triển chiến lược mới một cách hiệu quả cho thương hiệu của mình.

Bước 1: Xác định mục tiêu cần đạt khi phân tích thị trường

Xác định mục tiêu cần đạt được khi phân tích thị trường trong marketing sẽ giúp doanh nghiệp hình thành định hướng về những việc cần thực hiện hoặc các khía cạnh nên bỏ qua. Trong đó, mục tiêu market analysis là gì sẽ phụ thuộc vào mong muốn cụ thể của từng doanh nghiệp nhưng thường là:

- Nắm rõ tiềm năng thị trường.

- Đánh giá và phân tích đối thủ cạnh tranh.

- Phát hiện cơ hội mới.

- Định hình chiến lược tiếp thị.

Để làm rõ những mục tiêu này, bạn cần có sự hiểu biết sâu sắc về khách hàng tiềm năng, biến động ngành, hoạt động của đối thủ,...từ đó, tìm ra hướng đi phù hợp, tạo ra lợi thế cạnh tranh và hạn chế rủi ro cho doanh nghiệp của mình.

Bước 2: Thu thập thông tin

Trước hết, hãy thu thập thông tin khách hàng mục tiêu và để làm điều này, bạn cần trả lời các câu hỏi dưới đây:

- Ai là khách hàng của bạn? (độ tuổi, sở thích, hành vi, nhu cầu,...)

- Họ thường sử dụng sản phẩm của bạn khi nào? Tần suất mua hàng?

- Người mua sẽ nhận được những lợi ích gì nếu lựa chọn sản phẩm của bạn?

Để giải đáp những thắc mắc này một cách khách quan nhất, doanh nghiệp nên đặt mình vào vị trí khách hàng để phân tích và nghiên cứu hành vi của họ. Các bước để xác định khách hàng mục tiêu hiệu quả bao gồm nghiên cứu thị trường, chọn lựa phân khúc mục tiêu, phân loại thị trường và xây dựng hình ảnh về khách hàng mục tiêu. 

Sau đó, bạn cần thu thập thông tin về thị trường và dữ liệu này có thể được huy động từ nhiều nguồn khác nhau như:

- Khảo sát thực tế: dữ liệu bán hàng là nguồn thống kê chính xác và quan trọng nhất. Do đó, hãy tận dụng số liệu từ các chi nhánh và phản hồi của khách hàng để đánh giá hiệu suất doanh số của sản phẩm / dịch vụ trong khoảng thời gian 3 tháng hoặc 6 tháng. 

- Thu thập thông tin từ những nhân viên tư vấn, bán hàng: đây là những người thường xuyên tiếp xúc với khách hàng nên có thể sẽ cung cấp cho bạn nhiều thông tin hữu ích.

- Khảo sát qua điện thoại: sử dụng số điện thoại cung cấp để tiến hành cuộc nói chuyện, đặt câu hỏi trực tiếp với người tiêu dùng.

- Hội thảo online hoặc nhóm tập trung: tổng hợp thông tin về khách hàng từ các sự kiện tập trung kết hợp với ý kiến phản hồi và góp ý trao đổi, đây được xem là nền tảng dữ liệu quan trọng hỗ trợ cho quá trình phân tích thị trường.

- Email tiếp thị: điền form thông tin trên web gửi qua email cũng là nguồn tài nguyên tiềm năng để phân tích thị trường.

- Khảo sát thông qua nền tảng online: Các nền tảng lớn như máy tìm kiếm Google, Bing hay mạng xã hội Facebook, TikTok, Zalo,.. sẽ giúp doanh nghiệp thu thập thông tin khách hàng rất nhanh và chính xác.

- Tận dụng các nguồn thông tin có sẵn: báo cáo thị trường, tài liệu nghiên cứu, dữ liệu từ chính phủ, nền tảng trực tuyến, tạp chí, báo chí,…
 

 

Bước 3: Phân tích thông tin

Đây là bước tập trung vào việc phân tích, xử lý và đánh giá thông tin thu thập được từ giai đoạn trước nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về thị trường cũng như những yếu tố ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Để có được cái nhìn khách quan nhất, bạn cần thực hiện phân tích hành vi khách hàng, môi trường kinh doanh PESTEL, nghiên cứu đối thủ cạnh tranh, đánh giá thị phần tiềm năng, phân tích xu hướng thị trường, tìm ra insight khách hàng và triển khai phân tích ma trận SWOT để xác định rõ những điểm mạnh, yếu, thách thức cũng như cơ hội mà doanh nghiệp đang đối mặt.

Bước 4: Đưa ra kết luận

Qua kết quả thu được từ quá trình phân tích dữ liệu, doanh nghiệp cần rút ra những nhận định có thể phản ánh tình hình thị trường hiện tại. Lưu ý rằng, kết luận này nên được trình bày một cách tổng quan, súc tích và dễ hiểu. Điều này sẽ giúp bạn đưa ra quyết định chiến lược hiệu quả dựa trên những thông tin chính xác và đầy đủ từ quá trình phân tích.

Bước 5: Lên chiến lược sau khi phân tích thị trường

Sau khi đưa ra kết luận, hãy bắt đầu xây dựng chiến lược bán hàng và marketing tổng thể cho doanh nghiệp như SEO, quảng cáo, content,.... Đồng thời, bạn cần đặt ra các KPI cụ thể để thúc đẩy sự nỗ lực giữa các phòng ban để đảm bảo rằng chiến lược sẽ được triển khai một cách nghiêm túc và hoàn thiện.

Trong quá trình xây dựng chiến lược lâu dài, việc tạo ra một bảng dự toán chi phí và ngân sách để thực hiện chiến lược mới là không thể thiếu. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng đánh giá khả năng tài chính, nhân sự và tính khả thi tại thời điểm đó cũng như kịp thời đưa ra những chỉnh sửa phù hợp cho kế hoạch của công ty.

Các khía cạnh của phân tích thị trường

Market analysis liên quan đến việc tổng hợp và phân tích thông tin về sản phẩm, ngành công nghiệp, đối thủ cạnh tranh, khách hàng, xu hướng tiêu dùng cũng như các biến động kinh tế thị trường. Vì lẽ đó mà khái niệm này cũng liên hệ mật thiết đến nhiều khía cạnh khác nhau, cụ thể:

1. Phân tích thị trường theo quy mô và độ cạnh tranh

Phân tích thị trường dựa trên quy mô và sự cạnh tranh đại diện cho một phương pháp đánh giá hiệu quả về cấu trúc cũng như lợi thế của doanh nghiệp trong một lĩnh vực cụ thể.

- Về quy mô: thường tập trung chủ yếu vào việc đo lường, đánh giá kích thước của thị trường hiện tại và tiềm năng. Ngoài ra, các yếu tố như tỷ lệ tăng trưởng, sự phân tán địa lý, số lượng khách hàng, doanh thu, khối lượng bán hàng,... đều được tích hợp vào quá trình phân tích này.

- Về tính cạnh tranh: chú trọng đánh giá mức độ cạnh tranh và sức bật của các đối thủ trong thị trường. Quá trình này bao gồm nghiên cứu đối thủ cạnh tranh trực tiếp hay gián tiếp, xác định sự tương đồng và khác biệt về sản phẩm, vị trí thương hiệu, giá cả, chiến lược marketing cũng như khả năng cạnh tranh trong ngành.

Bằng cách kết hợp cả hai phương pháp phân tích, doanh nghiệp sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về những biến động của thị trường, từ đó có thể định hình được chiến lược hoạt động, tìm kiếm cơ hội phát triển, dự đoán và phòng tránh các rủi ro tiềm ẩn trong tương lai.
 

 

2. Dự đoán mức độ tăng trưởng của thị trường

Đối với market analysis, việc dự báo mức độ tăng trưởng thị trường đóng vai trò quan trọng giúp mọi người đưa ra những ước tính về tốc độ phát triển của thị trường trong tương lai. Điều này hỗ trợ nhà đầu tư và doanh nghiệp trong việc đánh giá tiềm năng và kỳ vọng về mức độ mở rộng của thị trường, từ đó có thể xác định các chiến lược kinh doanh và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Bên cạnh đó, dự đoán về mức độ tăng trưởng thị trường cũng hỗ trợ công ty trong việc phân tích cạnh tranh, xu hướng tiêu thụ, định hình chiến lược tiếp thị, quyết định về phân phối và xây dựng kế hoạch kinh doanh dựa trên những dự báo thị trường chính xác.

3. Nghiên cứu và phân tích xu hướng thị trường

Nghiên cứu và phân tích các xu hướng thị trường giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành chiến lược kinh doanh, hỗ trợ đánh giá mức độ cạnh tranh, dự đoán cũng như thích nghi với những biến động. Nhờ đó mà doanh nghiệp có thể tối ưu hóa chiến lược tiếp thị, định hình sản phẩm / dịch vụ và đánh giá khách quan tiềm năng của thị trường. Bằng cách này, bạn cũng sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về phân khúc mục tiêu, khách hàng và đối thủ, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh thông minh nhằm tăng cường lợi thế cạnh tranh.

4. Phân tích thị trường theo nhân khẩu học và phân đoạn

Phân tích theo nhân khẩu học và phân đoạn đều đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ khách hàng cũng như thị trường tiềm năng. Trong đó:

- Phân tích theo nhân khẩu học: được thực hiện nhằm xác định các đặc điểm chung của nhóm khách hàng, bao gồm thu nhập, độ tuổi, giới tính, học vấn, địa chỉ và nhiều yếu tố liên quan khác. Điều này giúp doanh nghiệp định rõ hình ảnh các nhóm mục tiêu, phát triển chiến lược tiếp thị và quảng cáo phù hợp với từng đối tượng.

- Phân tích theo phân đoạn: tập trung vào sự đa dạng và khác biệt giữa các nhóm khách hàng thông qua việc phân chia thị trường thành các phần nhỏ hơn dựa trên đặc điểm nhu cầu, hành vi, sở thích hoặc yếu tố tâm lý. Bằng cách này, bạn có thể định rõ các thị trường khác nhau và phát triển chiến lược tiếp thị tập trung vào từng phân đoạn riêng biệt, từ đó đáp ứng đúng nhu cầu của từng đối tượng khách hàng.

Nhìn chung, khi kết hợp cả hai phương pháp này, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về thị trường cũng như khách hàng, từ đó tạo ra các chiến lược kinh doanh và tiếp thị tối ưu nhất để đáp ứng nhu cầu đa dạng của mọi khách hàng.

5. Phân tích thị trường theo khả năng sinh lời

Đánh giá lợi nhuận thị trường là quá trình phân tích và đo lường khả năng sinh lời của thị trường. Quá trình này đặt trọng điểm vào việc nghiên cứu các yếu tố liên quan đến thu nhập và lợi nhuận mà công ty có thể nhận được từ các hoạt động kinh doanh bán hàng trên thị trường.

Trong quá trình phân tích thị trường về theo khả năng sinh lời, bạn cần đánh giá các yếu tố sau đây:

- Quy mô thị trường.

- Đánh giá mức độ cạnh tranh trong thị trường.

- Xu hướng và yêu cầu của khách hàng.

- Tốc độ tăng trưởng của thị trường.

- Tiềm năng lợi nhuận, bao gồm giá cả, biên lợi nhuận, chi phí sản xuất và tiềm năng tăng trưởng doanh thu.

- Đánh giá chi phí và dự báo rủi ro.
 

 

6. Phân tích nguồn lực kinh doanh của doanh nghiệp

Phân tích nguồn lực kinh doanh là quá trình đánh giá các tài nguyên, năng lực cũng như các yếu tố quan trọng khác mà doanh nghiệp đang sở hữu để đạt được lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Quá trình này sẽ giúp bạn hiểu rõ và tận dụng các lợi thế, nguồn lực có sẵn để phát triển, đồng thời đạt được thành công trong môi trường cạnh tranh.

Dưới đây là một số yếu tố mà bạn cần xem xét khi thực hiện phân tích nguồn lực kinh doanh cho công ty của mình:

- Tài nguyên nhân lực.

- Hệ thống công nghệ.

- Năng lực quản lý.

- Văn hóa tổ chức.

- Tài chính và tài sản.

- Thương hiệu và danh tiếng.

- Quan hệ đối tác.

- Bộ phận nghiên cứu và phát triển.

- Tài nguyên vật chất.

7. Phân tích thị trường sản phẩm và kênh phân phối

Đây là quá trình đánh giá và tìm hiểu các yếu tố liên quan đến thị trường mục tiêu của sản phẩm cụ thể cũng như quyết định về cách thức để đưa hàng hóa đến tận tay người dùng. Phân tích này giúp doanh nghiệp nắm bắt sâu sắc hơn về nhu cầu và mong đợi của khách hàng, nhờ đó hình thành chiến lược phân phối một cách hiệu quả, đồng thời tối ưu hóa khả năng tiếp cận thị trường.

Dưới đây là một số yếu tố cốt lõi mà bạn cần chú ý khi thực hiện phân tích thị trường sản phẩm và chọn kênh phân phối:

- Đặc điểm thị trường như phân bổ địa lý, quy mô, độ tuổi, thu nhập, giới tính, sở thích và hành vi mua hàng.

- Ưu - nhược điểm sản phẩm.

- Kênh phân phối hiện tại như các cửa hàng bán lẻ, website, sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, đại lý,....

- Tiềm năng của từng kênh phân phối.

- Chi phí và hiệu quả của từng kênh.

8. Nghiên cứu dựa trên cơ cấu chi phí

Nghiên cứu thị trường dựa trên cấu trúc chi phí là việc phân tích, đánh giá các yếu tố liên quan đến chi phí trong quá trình sản xuất, marketing và phân phối sản phẩm trên thị trường. Quá trình này giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về khả năng chi tiêu của mình, đồng thời đưa ra các biện pháp để tối ưu hóa hiệu quả ngân sách, từ đó tăng cường lợi thế cạnh tranh cũng như gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Các yếu tố phân tích thành phần cấu trúc chi phí mà bạn cần xem xét sẽ bao gồm:

- Thành phần chi phí như nguyên vật liệu, truyền thông tiếp thị, nhân công, quảng cáo, quản lý, phân phối, ứng dụng công nghệ và nhiều khoản khác.

- Đánh giá tỷ lệ và cân đối các thành phần trong cấu trúc chi phí.

- Định hình hướng chi phí.

- So sánh với các đối thủ cạnh tranh và trung bình ngành.

- Đánh giá lợi ích và rủi ro.
 

 

Như vậy qua bài viết này, Phương Nam 24h đã chia sẻ đến bạn khái niệm phân tích thị trường là gì, các khía cạnh quan trọng và cách phân tích thị trường hiệu quả với 5 bước. Hi vọng những thông tin hữu ích mà chúng tôi cung cấp sẽ hỗ trợ bạn hoàn thiện chiến lược phát triển kinh doanh của mình trong tương lai. Với mỗi doanh nghiệp, việc hiểu rõ thị trường được xem là chìa khóa quan trọng để định hình và thành công trong môi trường kinh doanh ngày càng sôi nổi hiện nay.